Bài viết điểm lại sau 100 năm từ phong trào Đông Kinh Nghĩa thục với sự chuyển đổi cách mạng về nội dung và phương thức hoạt động trong lịch sử giáo dục Việt Nam. | Sau 100 năm - Từ nguồn sáng Đông Kinh nghĩa thục sau 100 n¨m - tõ nguån s¸ng ®«ng kinh nghÜa thôc (*) Phong Lª N¨m 2007 lµ ch½n 100 n¨m khai më vµ kÕt thóc §«ng Kinh (**) nghÜa thôc (§KNT) - ng«i tr−êng t− thôc ®Çu tiªn, hay nãi ®óng h¬n lµ mét phong trµo - phong trµo §KNT nh»m ®em l¹i mét chuyÓn ®æi c¸ch m¹ng vÒ néi dung vµ ph−¬ng thøc ho¹t ®éng trong lÞch sö gi¸o dôc ViÖt Nam. Pháng theo m« h×nh Kh¸nh øng nghÜa thôc cña NhËt B¶n, §KNT chñ tr−¬ng ®−a t− t−ëng d©n chñ vµ v¨n minh ph−¬ng T©y thay cho kinh ®iÓn Nho gia ®Ó chuyÓn ®æi ®Çu ãc quèc d©n, chÊn h−ng c«ng nghÖ vµ canh t©n ®Êt n−íc. Tõ ®Þa chØ sè 4 Hµng §µo, Hµ Néi - nhµ riªng cña Thôc tr−ëng L−¬ng V¨n Can, §KNT nhanh chãng më réng ®Þa bµn ho¹t ®éng ra nhiÒu tØnh ë B¾c bé vµ Trung bé; vµ g©y nªn mét chÊn ®éng lín trong ®êi sèng tinh thÇn d©n téc vµo thËp niªn ®Çu thÕ kû XX. §KNT bÞ thùc d©n Ph¸p ®µn ¸p d÷ déi sau 7 th¸ng ho¹t ®éng, nh−ng tinh thÇn canh t©n ®Êt n−íc, vµ t− t−ëng cèt lâi: cã canh t©n (®æi míi) ®Êt n−íc míi giµnh vµ gi÷ ®−îc ®Êt n−íc cña §KNT lµ vÉn cã gi¸ trÞ cho mét thÕ kû ®Ó ®Õn víi sù nghiÖp §æi míi do §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam l·nh ®¹o tõ hai thËp niªn cuèi thÕ kû XX. ¨m nay, n¨m 2007 lµ ch½n 100 thµnh nh»m phôc vô cho môc tiªu n n¨m khai më vµ kÕt thóc tr−êng “khai ho¸” cña «ng chñ lín lµ n−íc MÑ §KNT. §¹i Ph¸p.(∗)(∗∗) §ã lµ tr−êng t− thôc (d©n lËp) ®Çu Cßn §KNT pháng theo m« h×nh tiªn, ®em l¹i mét chuyÓn ®æi c¸ch Kh¸nh øng nghÜa thôc (Keio Giguku) m¹ng vÒ néi dung vµ ph−¬ng thøc cña Phóc-tr¹ch-dô-c¸t (Fukuzawa ho¹t ®éng trong lÞch sö gi¸o dôc ViÖt Yukichi) khai gi¶ng n¨m 1858 ë NhËt Nam. B¶n, lµ nh»m ®−a t− t−ëng d©n chñ vµ Tr−íc ®ã hµng ngµn n¨m, nÒn gi¸o v¨n minh khoa häc Th¸i T©y thay cho dôc vµ khoa cö ë ta lµ mét khu«n h×nh kinh ®iÓn Nho gia ®Ó chuyÓn ®æi ®Çu æn ®Þnh, nh»m ®µo t¹o c¸c thÕ hÖ kÎ ãc quèc d©n, chÊn h−ng c«ng nghÖ vµ Sü, ®Ó lµm quan hoÆc lµm thÇy. Vµ thùc nghiÖm, vµ canh t©n ®Êt n−íc. khi chñ nghÜa thùc .
