Bài viết khảo sát khả năng chịu hạn và nghiên cứu sự đa dạng trong cấu trúc gien liên quan đến đặc tính này của một số giống đậu tương ở địa phương, làm cơ sở cho chương trình chọn giống đậu tương chịu hạn, góp phần bảo tồn và phát triển nguồn gien cây đậu tương địa phương miền núi. | Đánh giá khả năng chịu hạn và tách dòng gien mã hóa Protein Dehydrin (Lea-D11) của một số giống đậu tương (Glycine Max (L.) Merrill) địa phương miền núi 29(4): 31-41 T¹p chÝ Sinh häc 12-2007 §¸NH GI¸ KH¶ N¡NG CHÞU H¹N Vµ T¸CH DßNG GIEN M· HO¸ PROTEIN DEHYDRIN (LEA-D11) CñA MéT Sè GIèNG §ËU T¦¥NG [GLYCINE MAX (L.) MERRILL] §ÞA PH¦¥NG MIÒN NóI CHU HOµNG MËU, NGUYÔN THU HIÒN §¹i häc Th¸i Nguyªn §Ëu t−¬ng [Glycine max (L.) Merrill] lµ lo¹i chøa cystein vµ trytophan, cã vïng xo¾n α vµ cã c©y trång chiÕn l−îc cña nhiÒu quèc gia trªn thÕ kh¶ n¨ng chÞu nhiÖt [4, 13], chóng thay thÕ vÞ trÝ giíi. H¹t ®Ëu t−¬ng cã 32 - 40% protein, 12 - n−íc trong tÕ bµo vµ thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng 25% lipit, chøa ®Çy ®ñ c¸c lo¹i axit amin kh«ng kh¸c nhau, nh− c« lËp ion, b¶o vÖ protein mµng thay thÕ vµ nhiÒu lo¹i vitamin (B1, B2, C, D, E, tÕ bµo, ph©n huû protein biÕn tÝnh vµ ®iÒu chØnh K.) [7]. C©y ®Ëu t−¬ng cã thêi gian sinh tr−ëng ¸p suÊt thÈm thÊu. Ngoµi ra LEA kh«ng nh÷ng ng¾n, hÖ rÔ cã nèt sÇn chøa vi khuÈn cè ®Þnh ®iÒu chØnh qu¸ tr×nh mÊt n−íc sinh lÝ khi h¹t ®¹m, v× thÕ c©y ®Ëu t−¬ng th−êng ®−îc trång chÝn, mµ cßn h¹n chÕ sù mÊt n−íc b¾t buéc do lu©n canh víi lóa vµ ng« ®Ó t¨ng vô vµ c¶i t¹o c¸c ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh bÊt lîi g©y ra [4, 16]. ®Êt b¹c mµu. ë ViÖt Nam, c©y ®Ëu t−¬ng ®−îc Nhãm gien m· ho¸ lo¹i protein LEA cßn gieo trång ë c¶ 7 vïng n«ng nghiÖp trong c¶ ®ãng vai trß quan träng trong sù chÞu kh« h¹n n−íc. Nguån gièng ®Ëu t−¬ng ë n−íc ta hiÖn cña h¹t vµ liªn quan ®Õn kh¶ n¨ng chèng h¹n nay rÊt phong phó, bao gåm c¸c gièng nhËp néi, cña c©y. Khi hiÖn t−îng mÊt n−íc x¶y ra, gien gièng lai t¹o, gièng ®ét biÕn vµ tËp ®oµn c¸c LEA phiªn m· tæng hîp mét sè l−îng lín gièng ®Þa ph−¬ng. C¸c gièng ®Ëu t−¬ng ®Þa mARN trong h¹t chÝn vµ bÞ ph©n gi¶i hÕt trong ph−¬ng phæ biÕn cã n¨ng suÊt thÊp, nh−ng l¹i cã qu¸ tr×nh n¶y mÇm. Møc ®é phiªn m· cña gien chÊt l−îng h¹t tèt vµ kh¶ n¨ng chèng chÞu víi LEA ®−îc ®iÒu khiÓn bëi axit abcisic (ABA)
