Nhiều loài trong bộ cá Trích (Clupeiformes) có giá trị kinh tế và bảo tồn cao; tuy nhiên, ở Việt Nam, hình thái theo sự phát triển ở giai đoạn ấu trùng, cá con của nhiều loài chưa được biết đầy đủ. Dựa vào các mẫu vật thu được ở sông Kalong và Tiên Yên (2013-2015), nghiên cứu này lần đầu mô tả hình thái ấu trùng, cá con của 3 loài cá Cơm thường Stolephorus commersonnii, cá Trích thường Sardinella fimbriata và cá Mòi cờ chấm Konosirus punctatus ở Việt Nam. | Hình thái giai đoạn sớm 3 loài thuộc bộ cá trích (Clupeiformes) ở cửa sông Kalong và Tiên Yên, Việt Nam TAPbaCHI Hình thái của loài SINH HOC thuộc bộ 2017, (Clupeiformes) cá Trích 39(2): 142-151 DOI: HÌNH THÁI GIAI ĐOẠN SỚM 3 LOÀI THUỘC BỘ CÁ TRÍCH (Clupeiformes) Ở CỬA SÔNG KALONG VÀ TIÊN YÊN, VIỆT NAM Trần Đức Hậu*, Phạm Thị Thảo Trường Đại học Sư phạm Hà Nội TÓM TẮT: Nhiều loài trong bộ cá Trích (Clupeiformes) có giá trị kinh tế và bảo tồn cao; tuy nhiên, ở Việt Nam, hình thái theo sự phát triển ở giai đoạn ấu trùng, cá con của nhiều loài chưa được biết đầy đủ. Dựa vào các mẫu vật thu được ở sông Kalong và Tiên Yên (2013-2015), nghiên cứu này lần đầu mô tả hình thái ấu trùng, cá con của 3 loài cá Cơm thường Stolephorus commersonnii, cá Trích thường Sardinella fimbriata và cá Mòi cờ chấm Konosirus punctatus ở Việt Nam. Loài Stolephorus commersonnii thu được ở giai đoạn sau ấu trùng (chiếm 61,6%) và cá con (38,4%), với chiều dài cơ thể (BL) từ 10,3 đến 55,8 mm. Loài Sardinella fimbriata thu được ở giai đoạn ấu trùng (chiếm 0,5%) và sau ấu trùng (99,5%), BL từ 4,7 đến 23,8 mm. Chỉ thu được 14 cá thể ở giai đoạn sau ấu trùng loài Konosirus punctatus (19,6-23,3 mm BL). Vây lưng và vây hậu môn có xu hướng dịch chuyển về phía trước cùng với sự phát triển của cá thể đó là điểm đặc trưng của 3 loài. Ở kích thước khoảng 23 mm BL, gốc vây hậu môn nằm sau kết thúc gốc vây lưng ở loài Sardinella fimbriata và Konosirus punctatus, gốc vây bụng nằm sau gốc vây lưng ở loài Konosirus punctatus. Sắc tố trên thân kém phát triển ở loài Stolephorus commersonnii và Sardinella fimbriata. Đây là các đặc điểm quan trọng trong định loại các loài thuộc bộ cá Trích, phục vụ cho các nghiên cứu sau này. Từ khóa: Bộ cá trích, cá Cơm thường, cá Trích thường, cá Mòi cờ chấm, hình thái ấu trùng, sông Kalong, sông Tiên Yên, Việt Nam. MỞ ĐẦU Mcgowan & Berry (1984). Loài Sardinella Trên thế giới,
