Chuyển pha lượng tử là hệ chuyển từ trạng thái lượng tử này sang trạng thái lượng tử khác khi thế hoá hoặc hằng số liên kết thay đổi, đạt đến giá trị tới hạn (đi qua điểm chuyển pha) ở nhiệt độ gần 0K. Các kịch bản chuyển pha lượng tử được xác định qua việc khảo sát sự phụ thuộc vào thế hoá hoặc hằng số liên kết ở mỗi giá trị nhiệt độ cực thấp của các tham số trật tự đặc trưng cho hệ. Bài báo này trình bày những kết quả nghiên cứu về chuyển pha lượng tử trong hệ boson hai thành phần hoà tan nhờ sử dụng phương pháp tác dụng hiệu dụng Cornwall-Jackiw-Tomboulis trong gần đúng bong bong kép cải tiến. Kết quả cho thấy chuyển pha lượng tử trong hệ là chuyển pha loại hai, xảy ra theo một trong hai kịch bản: chuyển pha phục hồi đối xứng hoặc chuyển pha phá vỡ đối xứng nghịch đảo. | Chuyển pha lượng tử trong hệ Boson hai thành phần khi thế hoá học thay đổi BÀI BÁO KHOA HỌC CHUYỂN PHA LƯỢNG TỬ TRONG HỆ BOSON HAI THÀNH PHẦN KHI THẾ HOÁ HỌC THAY ĐỔI Đặng Thị Minh Huệ1, Nguyễn Tuấn Anh2 Tóm tắt: Chuyển pha lượng tử là hệ chuyển từ trạng thái lượng tử này sang trạng thái lượng tử khác khi thế hoá hoặc hằng số liên kết thay đổi, đạt đến giá trị tới hạn (đi qua điểm chuyển pha) ở nhiệt độ gần 0K. Các kịch bản chuyển pha lượng tử được xác định qua việc khảo sát sự phụ thuộc vào thế hoá hoặc hằng số liên kết ở mỗi giá trị nhiệt độ cực thấp của các tham số trật tự đặc trưng cho hệ. Bài báo này trình bày những kết quả nghiên cứu về chuyển pha lượng tử trong hệ boson hai thành phần hoà tan nhờ sử dụng phương pháp tác dụng hiệu dụng Cornwall-Jackiw-Tomboulis trong gần đúng bong bong kép cải tiến. Kết quả cho thấy chuyển pha lượng tử trong hệ là chuyển pha loại hai, xảy ra theo một trong hai kịch bản: chuyển pha phục hồi đối xứng hoặc chuyển pha phá vỡ đối xứng nghịch đảo. Từ khóa: giá trị tới hạn, tham số trật tự, thế hiệu dụng, phục hồi đối xứng, phá vỡ đối xứng nghịch đảo. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ lượng tử trong các hệ boson đang là một trong Những năm gần đây, có nhiều công trình những bài toán hay, mang tính cấp thiết thời đại. nghiên cứu về chuyển pha nhiệt trong hệ boson Ở nghiên cứu trước (Dang Thi Minh Hue, hai thành phần cả về lý thuyết lẫn thực nghiệm Nguyen Tuan Anh, 2016) chúng tôi đã khảo sát (Alexander L. F. and Christopher J. F., 2012; các kịch bản chuyển pha lượng tử trong các hệ Anderson R. P et al, 2009; Cornell E. A. and boson đồng nhất. Ở bài báo này, chúng tôi tiếp Weiman C. E., 2002; Tran Huu Phat et al, tục nghiên cứu các kịch bản chuyển pha lương 2009), Tuy nhiên, đối với hệ lượng tử ở nhiệt độ tử đối với hệ boson hai thành phần khi thế hoá cực thấp, khi thế hoá học hoặc hằng số liên kết thay đổi để tìm ra các hiện tượng mới. Sử dụng thay đổi, đạt đến giá trị tới hạn sẽ xảy ra chuyển phương pháp
