Bài viết trình bày khái quát về diên cách của huyện Ba Bể thời Nguyễn; tình hình ruộng đất; quy mô sở hữu và các chủ ruộng, quy mô sở hữu ruộng đất tư. | Tình hình ruộng đất của huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Cạn nửa đầu thế kỷ XIX qua tư liệu địa bạ TIMH WONH RUOIVG DAT CIJA HUYE^ BA BE, TE^U B A C C A ] \ mJA DAU THE KY XIX QUA TlT LIEU DIA BA NGUYfeN Dtrc THANG* 1. K h a i q u a t v e d i e n e a c h c u a h u y e n Den nam Minh Menh thfl* 16 (1835) Ba Be t h d i N g u y e n tinh Thai Nguyen gdm 3 phu la: Tdng Hoa, P h u Binh va Thdng Hoa. B i c Kan ngay Huyen Ba Be thdi N g u y i n thugc chau nay ve cd b a n v i n la d i t phu Thong Hda Bach Thong, phu Thdng Hda, tinh Thai gdm chau Bach Thdng (nay la d i t cac Nguyen. Sach "Dgi Nam nhdt thd'ng ehi' huyen Bach Thdn^, Chd Ddn, Chd Ra (tflc ch^p ve chau Bach Thong nhU sau: "d cdch huyen Ba Be), huyen Cam Hoa (nay thugc phu 41 dam vi phia Tdy; ddng tdy cdch dia p h a n cac huyen Na Ri, Ngan Sdn, •vung nhau 271 dam, nam bdc cdch nhau 283 P h u Thdng cua huygn Bach Thdng). dam; phia ddng den dia gidi chdu Vu Nhai phu'Phu Binh 188 dam, phia tdy den dig Theo sach Ten lang xd Viet Nam ddu the gidi chdu Chiem Hod tinh Tuyen Quang 83 ky XIX thi gidi h a n huyen Bach Thong gdm dam, phia nam den dia gidi huyen Phu ba tdng la Thugng Giao, Ha Hieu, Quang LUdng vd chdu Dinh phu Tung Hod 100 Khe. dam, phia Bdc den dia gidi huyen Vinh "- Tong ThUdng Gido cd 9 xd: Dia Linh, Dien tinh Tuyen Quang 103 dam. Tii ddi Cdng Bat, Xudn PhUdng, Cao Tri, Banh Trdn vi triidc. ggi Id huyen Vinh Thdng; Trgch, Hdng La, Bgo Thi, Nhgn Mdn, thdi ih-tdc Minh vdn theo nhii the, le phu Nhdn Thiep. Thdi Nguyen; ddi Le ddi ten hien nay vd ggi - Tong Hg Hieu cd 7 xd, trang: Hg Hieu, Id chdu, le phu Tung Hod, do phien thdn hg Chu Hoa, Cao ThUdng. Nghiem Loan, Bdng Hodng not ddi qudn tri; bdn triiu ddu ddi Thdnh, Co Dgo, Da Nham. Gia Long vdn theo nhU the; ndm Minh Menh thd 16 ddi ddt liiu quan. Lanh 9 - Tdng Qudng Khe cd 6 xd, trang: Qudng tdng, 60 xd" (1). Thdi kf nay mgt loat dia Khe, Bang Chdu, Dong Phuc, Nam Mdu, danh cua h u y e n .
