Sơn La là tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam thường xuyên xảy ra lũ quét. Lũ quét được hình thành do tác động tổng hợp của nhiều nhân tố như độ dốc địa hình, hiện trạng sử dụng đất, loại đất, độ che phủ rừng kết hợp với mưa lớn gây ra nhiều thiệt hại về người và tài sản. | Ứng dụng công nghệ GIS và viễn thám xây dựng bản đồ tiềm năng lũ quét tỉnh Sơn La HNUE JOURNAL OF SCIENCE DOI: Social Sciences, 2019, Volume 64, Issue 8, pp. 120-132 This paper is available online at ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GIS VÀ VIỄN THÁM XÂY DỰNG BẢN ĐỒ TIỀM NĂNG LŨ QUÉT TỈNH SƠN LA Kiều Văn Hoan1, Nguyễn Hà Trang2, Nguyễn Phương Thúy1 và Nguyễn Hữu Thanh1 1 Khoa Địa lý, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 Trường Trung học Cơ sở Ngô Sĩ Liên, Tóm tắt. Sơn La là tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam thường xuyên xảy ra lũ quét. Lũ quét được hình thành do tác động tổng hợp của nhiều nhân tố như độ dốc địa hình, hiện trạng sử dụng đất, loại đất, độ che phủ rừng kết hợp với mưa lớn gây ra nhiều thiệt hại về người và tài sản. Hiện nay hệ thống thông tin địa lý (Geographic Information System - GIS) và viễn thám được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực trong đó có cảnh báo thiên tai. Trong nghiên cứu này tác giả sử dụng công nghệ GIS và viễn thám để xây dựng bản đồ tiềm năng lũ quét tỉnh Sơn La trên cơ sở phân tích tác động của các nhân tố độ dốc, hiện trạng sử dụng đất, đất, độ tàn che rừng theo mô hình đánh giá tiềm năng lũ quét (Flash Flood Potential Index – FFPI). Từ kết quả thu được xác định các khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ quét nhằm chủ động phòng chống, giảm thiểu thiệt hại của thiên tai. Từ khóa: Lũ quét, GIS và viễn thám, ảnh vệ tinh Landsat, chỉ số tiềm năng lũ quét FFPI, chỉ số độ tàn che rừng. 1. Mở đầu Lũ quét là thiên tai xuất hiện ở hầu khắp các nước trên thế giới trong đó có Việt Nam. Lũ quét được hình thành do sự tổng hợp của các nhân tố gây nên như: đặc điểm địa hình, địa mạo, lượng mưa, lớp phủ thực vật, kết cấu đất Thêm vào đó, với việc diện tích rừng đầu nguồn bị suy giảm và biến đổi khí hậu làm cho lũ quét xảy ra thường xuyên và khó dự báo hơn. Trong điều kiện ¾ diện tích là đồi núi, khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, lũ quét là thiên tai .
