Bài viết trình bày một mô hình tìm kiếm thông tin theo ngữ nghĩa dựa vào ontology. Việc tìm kiếm thực hiện qua các ontology miền (domain ontology) được thiết kế theo các lĩnh vực (chủ đề) từ các tài liệu thu thập được trong kho lưu trữ (không gian tìm kiếm). | Tìm kiếm thông tin theo ngữ nghĩa dựa vào Ontology JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE DOI: Educational Sci., 2015, Vol. 60, No. 7A, pp. 21-29 This paper is available online at TÌM KIẾM THÔNG TIN THEO NGỮ NGHĨA DỰA VÀO ONTOLOGY Phạm Thị Anh Lê1 , Nguyễn Phước Cường2 1 Khoa Công nghệ Thông tin, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 Trường Đại học Tây Nguyên Tóm tắt. Ontology là một công cụ hữu ích trong biểu diễn thông tin và ngữ nghĩa của thông tin được mô tả một cách hình thức. Trong bài báo này, chúng tôi trình bày một mô hình tìm kiếm thông tin theo ngữ nghĩa dựa vào ontology. Việc tìm kiếm thực hiện qua các ontology miền (domain ontology) được thiết kế theo các lĩnh vực (chủ đề) từ các tài liệu thu thập được trong kho lưu trữ (không gian tìm kiếm). Truy vấn của người sử dụng được biến đổi và thực hiện trên ontology. Kết quả tìm kiếm được trên ontology sẽ được liên kết với các tài liệu trong kho dữ liệu để trả về cho người dùng. Phần thực nghiệm thực hiện trên dữ liệu thuộc lĩnh vực y tế và một số loại truy vấn đã minh họa cách tiếp cận đề xuất. Từ khóa: Tìm kiếm thông tin, tìm kiếm theo ngữ nghĩa, thông tin ngữ nghĩa, ontology, truy vấn 1. Mở đầu Tìm kiếm luôn là vấn đề được quan tâm. Các máy tìm kiếm hiện nay đã hỗ trợ con người rất nhiều trong việc nhanh chóng tìm ra những thông tin mình muốn. Web ngữ nghĩa ra đời mở ra một hướng biểu diễn và tìm kiếm thông tin theo ngữ nghĩa. Ontology là một công cụ đáp ứng tốt yêu cầu này. Ontology mô tả tri thức bởi một tập các khái niệm và quan hệ giữa các khái niệm trong một lĩnh vực ứng dụng cụ thể, nhằm biểu diễn và chia sẻ thông tin giữa các ứng dụng và trao đổi thông tin giữa con người với máy tính. Trong các hệ thống tìm kiếm văn bản (phi cấu trúc) thực hiện tìm kiếm chủ yếu theo tần suất xuất hiện của từ khóa mà không tính đến ngữ cảnh sử dụng. Một khái niệm dùng trong các ngữ cảnh khác nhau sẽ mang các ý nghĩa .
