Bài viết tổng quan giới thiệu những nét rất cơ bản về mô hình hấp dẫn véctơ: hệ phương trình trường phi tương đối hệ phương trình trường trong không – thời gian cong, phương trình Einstein cải tiến trong mô hình hấp dẫn véctơ; hiệu ứng cơ bản của từ tường hấp dẫn trong mô hình này như: tần số tiến động Lense – Thirring, tần số biến động của gyoscope. | “Từ hấp dẫn” trong mô hình hấp dẫn véctơ Journal of Thu Dau Mot university, No2 – 2011 “TÖØ HAÁP DAÃN” TRONG MOÂ HÌNH HAÁP DAÃN VEÙCTÔ Voõ Vaên ÔÙn Tröôøng Ñaïi hoïc Thuû Daàu Moät TOÙM TAÉT Trong baøi baùo, ngoaøi phaàn toång quan giôùi thieäu nhöõng neùt raát cô baûn veà moâ hình haáp daãn veùctô: heä phöông trình tröôøng phi töông ñoái,heä phöông trình tröôøng trong khoâng – thôøi gian cong, phöông trình Einstein caûi tieán trong moâ hình haáp daãn veùctô, chuùng toâi daãn ra vaøi hieäu öùng cô baûn cuûa tröôøng töø haáp daãn trong moâ hình naøy nhö: taàn soá tieán ñoäng Lense – Thirring, taàn soá tieán ñoäng cuûa gyroscope. Caùc keát quaû thu ñöôïc töø moâ hình naøy ôû gaàn ñuùng baäc nhaát laø phuø hôïp vôùi thöïc nghieäm. Töø khoaù: töø haáp daãn, moâ hình haáp daãn veùctô * 1. Môû ñaàu Tröôùc ñaây, Holzmuller vaø Tisserand [1] ñaõ tieân ñeà raèng löïc haáp daãn cuûa maët trôøi taùc duïng leân caùc haønh tinh trong heä maët trôøi coù moät thaønh phaàn töø boå sung. Thaønh phaàn töø boå sung naøy gaây neân söï tieán ñoäng quyõ ñaïo caùc haønh tinh, tuy nhieân caùc tính toaùn cho quyõ ñaïo của Thuûy tinh chæ baèng moät phaàn saùu keát quaû ño ñöôïc. Theo thuyeát töông ñoái toång quaùt, söï quay rieâng cuûa maët trôøi cuõng sinh ra theâm moät tröôøng haáp daãn nöõa goïi laø tröôøng töø haáp daãn (gravitomagnetic field). AÛnh höôûng cuûa tröôøng naøy leân quyõ ñaïo caùc haønh tinh ñöôïc xem xeùt ñaàu tieân bôûi de Sitter [2] sau ñoù trong daïng toång quaùt hôn bôûi Lense vaø Thirring [3]. Caùc tính toaùn cuûa 2 taùc giaû naøy cho thaáy ñoùng goùp cuûa thaønh phaàn töø haáp daãn vaøo chuyeån ñoäng tieán ñoäng cuûa caùc quyõ ñaïo caùc haønh tinh laø quaù nhoû ñeå coù theå ño ñöôïc trong giai ñoaïn ñoù. Cuõng coù nhöõng chöùng cöù giaùn tieáp chæ ra söï toàn taïi cuûa tröôøng töø haáp daãn trong vuõ truï qua caùc quan saùt thieân vaên vaø trong heä maët trôøi [4,5]. Gaàn ñaây, caùc chöùng cöù cho tröôøng töø haáp
