Gia Định, tên của một khu vực rộng lớn được hình thành và phát triển trong quá trình đòi lại miền Nam của người Việt Nam - cũng là trung tâm kinh tế, văn hóa và xã hội ở miền Nam Việt Nam trong nhiều thế kỷ. Trong khi chuẩn bị vùng đất mới, các thể chế chính trong văn hóa tiên phong của người Việt ở Gia Định đã được tạo ra, góp phần hình thành nền tảng văn hóa xã hội của cộng đồng. Các thể chế chính trong văn hóa tinh thần của người Việt Nam ở Gia Định ra đời trên cơ sở truyền thống văn hóa tâm linh nhưng chịu ảnh hưởng sâu sắc của điều kiện tự nhiên, dân số và kinh tế của vùng đất mới. Với số lượng đa dạng, nhiều hoạt động hàng ngày, các thể chế chính trong văn hóa tinh thần của người Việt Nam đã góp phần tạo nên những nét văn hóa của cộng đồng Cổ Gia Định. | Cơ sở hình thành và các thiết chế chủ yếu trong văn hóa tâm linh của người Việt ở Gia Định xưa Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 5 (12) – 2013 CÔ SÔÛ HÌNH THAØNH VAØ CAÙC THIEÁT CHEÁ CHUÛ YEÁU TRONG VAÊN HOÙA TAÂM LINH CUÛA NGÖÔØI VIEÄT ÔÛ GIA ÑÒNH XÖA Hoà Sôn Dieäp Tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân vaên Ñaïi hoïc Quoác gia thaønh phoá Hoà Chí Minh TOÙM TAÉT Gia Ñònh laø teân goïi cuûa vuøng ñaát roäng lôùn (goàm Saøi Goøn – thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø caùc vuøng phuï caän) ñöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån trong quaù trình khai môû vuøng ñaát Nam Boä cuûa ngöôøi Vieät – cuõng laø moät trung taâm kinh teá, vaên hoùa, xaõ hoäi ôû Nam Boä suoát nhieàu theá kyû. Trong quaù trình taïo laäp vuøng ñaát môùi, caùc thieát cheá chuû yeáu trong vaên hoùa taâm linh cuûa ngöôøi Vieät ôû Gia Ñònh ñöôïc hình thaønh, goùp phaàn xaây döïng neàn taûng vaên hoùa, xaõ hoäi cuûa coäng ñoàng daân cö. Caùc thieát cheá chuû yeáu trong vaên hoùa taâm linh cuûa ngöôøi Vieät ôû Gia Ñònh hình thaønh treân neàn taûng truyeàn thoáng vaên hoùa taâm linh cuûa ngöôøi Vieät nhöng coù söï taùc ñoäng, chi phoái saâu saéc cuûa caùc ñieàu kieän töï nhieân, daân cö, kinh teá cuûa vuøng ñaát môùi. Vôùi soá löôïng phong phuù, hình thöùc sinh hoaït ña daïng, caùc thieát cheá chuû yeáu trong vaên hoùa taâm linh cuûa ngöôøi Vieät goùp phaàn taïo döïng baûn saéc vaên hoùa cuûa coäng ñoàng cö daân vuøng ñaát Gia Ñònh xöa. Töø khoùa: vaên hoùa taâm linh, thieát cheá, ngöôøi Vieät, Gia Ñònh * 1. Cô sôû hình thaønh caùc thieát cheá tröôùc söï maøu môõ cuûa ñaát ñai, ngôõ ngaøng söï trong vaên hoùa taâm linh cuûa ngöôøi Vieät phong phuù cuûa taøi nguyeân caû treân caïn vaø ôû Gia Ñònh döôùi nöôùc, tuy nhieân, hoï luoân luoân phaûi ñoái Ñaát phöông Nam khi löu daân ngöôøi ñaàu vôùi nhöõng nguy hieåm cheát ngöôøi rình Vieät vaøo khai phaù coøn raát hoang vu, ñaày raäp. Trong ñieàu kieän moâi tröôøng laøm aên thuù döõ, soâng raïch chaèng chòt. .
