Bài viết tập trung vào phân tích các động từ chuyển động trong tiếng Việt và mối quan hệ của chúng với những người bằng tiếng Anh dựa trên khung phân loại Talmy xông. Kết quả cho thấy các động từ chuyển động trong tiếng Việt có sự khác biệt lớn từ tiếng Anh và hầu hết các ngôn ngữ khác trên thế giới. Tiếng Việt không phù hợp với cả hai khung phân loại Talmy, nhưng cũng tạo ra khung phân loại mới là cấu trúc chuỗi động từ (Henry Beecher). Chính cấu trúc chuỗi động từ đã trở thành một chủ đề hấp dẫn đối với nhiều nhà ngôn ngữ học và những người quan tâm nghiên cứu về ngôn ngữ. | Kiểu hình của động từ chuyển động trong tiếng Việt có sự liên hệ với tiếng Anh Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 5 (12) – 2013 KIEÅU HÌNH CUÛA ÑOÄNG TÖØ CHUYEÅN ÑOÄNG TRONG TIEÁNG VIEÄT COÙ SÖÏ LIEÂN HEÄ VÔÙI TIEÁNG ANH Lyù Ngoïc Toaøn, Leâ Höông Hoa Tröôøng Ñaïi hoïc Caûnh saùt Nhaân daân TOÙM TAÉT Talmy (nhaø ngoân ngöõ hoïc Myõ) trong moät coâng trình nghieân cöùu veà ñoäng töø chuyeån ñoäng ñaõ chöùng minh ngoân ngöõ ñöôïc phaïm truø hoùa theo hai ñònh khung: (i) ngoân ngöõ ñònh khung ñoäng töø (chuyeån ñoäng ñöôïc bieåu ñaït bôûi ñoäng töø), (ii) ngoân ngöõ ñònh khung phuï töø (chuyeån ñoäng ñöôïc bieåu ñaït bôûi coù keát hôïp giöõa ñoäng töø vaø ñöôøng daãn), phuï thuoäc vaøo phöông caùch maø sô ñoà hình aûnh veà chuyeån ñoäng ñöôïc phoûng chieáu neân moät bieåu thöùc ngoân ngöõ. Baøi baùo taäp trung phaân tích ñoäng töø chuyeån ñoäng trong tieáng Vieät coù lieân heä vôùi tieáng Anh theo ñònh khung phaân ñònh cuûa Talmy. Keát quaû phaân tích cho thaáy, ñoäng töø chuyeån ñoäng trong tieáng Vieät coù nhöõng söï khaùc bieät lôùn vôùi tieáng Anh vaø haàu heát caùc ngoân ngöõ treân theá giôùi. Tieáng Vieät chaúng nhöõng khoâng thuoäc vaøo caû hai ñònh khung phaân ñònh cuûa Talmy, maø coøn taïo ra moät kieåu ñònh khung môùi ñoù laø keát caáu chuoãi ñoäng töø (Henry Beecher). Chính keát caáu cuûa chuoãi ñoäng töø naøy ñaõ trôû thaønh ñeà taøi haáp daãn ñoái vôùi nhieàu nhaø ngoân ngöõ hoïc vaø nhöõng ngöôøi thích nghieân cöùu ngoân ngöõ. Töø khoùa: ngoân ngöõ, ñònh khung ñoäng, ñònh khung phuï töø * 1. Giôùi thieäu ngoân ngöõ, ví duï: enter (vaøo trong), descend Naêm 1985, Leonard Talmy ñaõ cho (ñi xuoáng), hay ascend (ñi leân). Ngoân ngöõ xuaát baûn moät coâng trình ñaàu tay veà ñoäng ñònh khung phuï töø giaûi maõ thoâng tin töø chuyeån ñoäng (motion verbs). Döïa treân ñöôøng daãn thoâng qua caùc thaønh phaàn phuï nghieân cöùu veà ñoäng töø chuyeån ñoäng, oâng nhö: tieåu töø, tieáp ñaàu ngöõ hay giôùi töø coù .
