Từ cao ether dầu hỏa của vỏ trái bòn bon (Lansium domesticum) thu hái ở tỉnh Quảng Nam, chúng tôi đã phân lập được bốn hợp chất. Cấu trúc của các hợp chất này được xác định dựa vào phổ 1-D và 2-D NMR. Bốn hợp chất này bao gồm hai sesquiterpenoid là 6α,9β-dihydroxyeudesma-4(15)- ene và aphanamol II cùng với hai triterpenoid là 3βhydroxyonocera-8(26),14-diene-21-one và ,βonoceradienedione. Đây là lần đầu tiên 6α,9βdihydroxyeudesma-4(15)-ene được tìm thấy trong tự nhiên | Sesqui- và triterpenoid từ vỏ trái bòn bon (Lansium domesticum) TẠP CHÍ PHÁT TRIỂN KH&CN, TẬP 21, SỐ T1-2017 47 CHUYÊN SAN KHOA HỌC TỰ NHIÊN, TẬP 2, SỐ 1, 2018 Sesqui- và triterpenoid từ vỏ trái bòn bon (Lansium domesticum) Nguyễn Thị Thảo Ly, Bùi Ngọc Dũng, Cao Thị Kiều Trang, Nguyễn Thị Lệ Thu, Nguyễn Diệu Liên Hoa Tóm tắt – Từ cao ether dầu hỏa của vỏ trái bòn bon (Lansium domesticum) thu hái ở tỉnh Quảng 2 VẬT LIỆU - PHƯƠNG PHÁP Nam, chúng tôi đã phân lập được bốn hợp chất. Cấu trúc của các hợp chất này được xác định dựa vào phổ Đối tượng nghiên cứu 1-D và 2-D NMR. Bốn hợp chất này bao gồm hai Trái bòn bon chín (50 kg tươi) thu hái tại tỉnh sesquiterpenoid là 6α,9β-dihydroxyeudesma-4(15)- Quảng Nam và được GVC. Nguyễn Thiện Tịch, ene và aphanamol II cùng với hai triterpenoid là 3β- Bộ môn Thực vật và Sinh môi, Trường Đại học hydroxyonocera-8(26),14-diene-21-one và ,β- Khoa học Tự nhiên, ĐHQG-HCM định danh. Vỏ onoceradienedione. Đây là lần đầu tiên 6α,9β- trái được phơi khô, sau đó xay nhỏ thu được 2,0 kg dihydroxyeudesma-4(15)-ene được tìm thấy trong tự nhiên. mẫu khô. Hóa chất và thiết bị Từ khóa – Bòn bon (Lansium domesticum), phân Phổ cộng hưởng từ hạt nhân (NMR) ghi trên lập, xác định cấu trúc, sesquiterpenoid, triterpenoid máy Bruker AV [500 MHz (1H) và 125 MHz (13C)] với chloroform-d1 là dung môi, được hiệu chỉnh dựa trên độ dịch chuyển hóa học của dung 1 GIỚI THIỆU môi sử dụng. Sắc ký bản mỏng được thực hiện trên bản silica B òn bon có tên khoa học là Lansium domesticum Correa, thuộc họ Xoan (Meliaceae); là loại cây gỗ lớn, ưa mát, ra hoa gel (Merck). Các cấu tử trên bản mỏng được phát hiện bằng đèn tử ngoại hay cho vào bình đựng iod. vào tháng 3 và cho trái vào tháng 6 đến tháng 8. Sắc ký cột (SKC) được thực hiện trên silica gel Trái có vị chua chua ngọt ngọt ăn rất ngon, vỏ trái (40–63µm, Merck). phơi khô đốt lên để xua đuổi muỗi, nước sắc từ vỏ Ether dầu hỏa sử dụng có nhiệt độ sôi .
