Ngôn từ mơ hồ hóa là ngôn từ mang nhiều giá trị, nhiều ý nghĩa không xác định, thiếu minh xác, cho phép người đọc giải thích theo nhiều cách khác nhau với những liên tưởng và giả định thẩm mỹ khác nhau. | Biểu hiện của tính mơ hồ trong ngôn ngữ thơ ca TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 23/2018 13 BIỂU HIỆN CỦA TÍNH MƠ HỒ TRONG NGÔN NGỮ THƠ CA Nguyễn Hồng Hạnh Trường Đại học Thủ đô Hà Nội Tóm tắt: Ngôn từ mơ hồ hoá là ngôn từ mang nhiều giá trị, nhiều ý nghĩa không xác định, thiếu minh xác, cho phép người đọc giải thích theo nhiều cách khác nhau với những liên tưởng và giả định thẩm mĩ khác nhau. Phương diện biểu hiện tính mơ hồ trong ngôn ngữ thơ ca rất phong phú, thể hiện rõ nhất ở ba cấp độ: cấp độ mơ hồ từ vựng (ẩn dụ, hoán dụ, chơi chữ, tượng trưng.), cấp độ mơ hồ cú pháp (câu tỉnh lược, câu đặc biệt, đề ngữ, đảo ngữ, vắt dòng, câu hỏi tu từ, điệp cú pháp.) và cấp độ mơ hồ ngữ dụng (tạo nên trong mối quan hệ giữa văn bản với người đọc và ngữ cảnh sử dụng). Từ khoá: Mơ hồ, nghệ thuật thơ ca, tác phẩm. Nhận bài ngày ; gửi phản biện, chỉnh sửa, duyệt đăng ngày Liên hệ tác giả: Nguyễn Hồng Hạnh; Email: nhhanh@ 1. MỞ ĐẦU Tính mơ hồ trong văn học đã được phát hiện từ rất lâu bởi nó là thuộc tính thú vị của nghệ thuật ngôn từ. Tuy nhiên, phải đợi đến sự xuất hiện công trình Bảy loại mơ hồ đa nghĩa (Seven types of Ambiguity 1930) của nhà Phê bình Mới William Empson, thuật ngữ “Tính mơ hồ” mới được sử dụng, được chú ý quan tâm một cách rộng rãi như là một trong những đặc trưng cốt yếu của văn học, đặc biệt là của thơ ca. Dựa trên quan điểm của các nhà nghiên cứu đi trước, chúng tôi rút ra quan niệm riêng về mơ hồ hoá ngôn từ như sau: Ngôn từ mơ hồ hoá là ngôn từ mang nhiều giá trị, nhiều ý nghĩa không xác định, thiếu minh xác, cho phép người đọc giải thích theo nhiều cách khác nhau với những liên tưởng và giả định thẩm mĩ khác nhau. Ngôn từ mơ hồ hoá chính là một trong những yếu tố tạo nên sức hấp dẫn của thơ. Bởi lẽ, điều đó làm cho nghĩa của hình tượng câu thơ mờ nhòe đi, không còn quá cụ thể, rõ ràng, mà trở nên đầy ẩn ý, đầy sức khơi gợi, đem đến những ý nghĩa bất tận .
