Bài viết này khái quát những đặc điểm cơ bản nhất của cộng đồng ngư dân trên các phương diện: Lịch sử hình thành và phát triển; Đặc điểm cư trú và dân cư; Tổ chức chính trị - xã hội truyền thống;. | Nhận diện cộng đồng ngư dân vạn chài Hạ Long qua vài nét phác thảo 128 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI NHẬN DIỆN CỘNG ĐỒNG NGƯ DÂN VẠN CHÀI HẠ LONG QUA VÀI NÉT PHÁC THẢO Đoàn Văn Thắng Trường Đại học Văn hóa Hà Nội Tóm tắt: Cộng đồng ngư dân vạn chài Hạ Long là một cộng đồng đặc biệt bởi điều kiện cư trú - môi trường, điều kiện kinh tế - xã hội và những giá trị văn hóa được sáng tạo, tương tác, chia sẻ. Việc di dân từ vịnh lên bờ về cơ bản đã làm thay đổi môi trường sống, đưa đến những biến đổi về sinh kế, văn hóa và tạo ra những thách thức trong hội nhập và phát triển của cộng đồng này, từ đó nảy sinh yêu cầu nghiên cứu để nhận diện đặc điểm văn hóa cũng như quá trình biến đổi sinh kế, văn hóa và hội nhập của họ. Bài viết này khái quát những đặc điểm cơ bản nhất của cộng đồng ngư dân trên các phương diện: Lịch sử hình thành và phát triển; Đặc điểm cư trú và dân cư; Tổ chức chính trị - xã hội truyền thống; Thực hành tín ngưỡng, tôn giáo; Hoạt động kinh tế truyền thống để nhận diện cộng đồng như là cơ sở cho những nghiên cứu tiếp theo. Từ khóa: Nhận diện, cộng đồng, ngư dân, Hạ Long. Nhận bài ngày ; gửi phản biện, chỉnh sửa và duyệt đăng ngày Liên hệ tác giả: Đoàn Văn Thắng; Email: 1. MỞ ĐẦU Cộng đồng là một tập hợp người được nhận diện dựa trên các yếu tố về địa vực, nghề nghiệp và văn hóa. Trong đó, yếu tố địa vực, thường gắn chặt với đất đai tuy có những kiểu cộng đồng ít gắn với yếu tố địa vực. Thường đó là những cộng đồng tính, được tập hợp dựa trên các đặc điểm chung về sự chia sẻ một tính chất nào đó. Nói chung, yếu tố địa vực là đặc điểm để khu biệt một cộng đồng. Yếu tố kinh tế (hay nghề nghiệp) vừa tạo ra sự đảm bảo về mặt vật chất, vừa tạo ra một sự chia sẻ chung về địa vị kinh tế, cách thức làm ăn, về tổ nghề. Yếu tố văn hóa rõ ràng có vai trò quan trọng trong xác định đặc điểm nhận dạng một cộng đồng, là một biểu thị có tính tổng hợp khi nhận .
