Hiện nay trường đại học là cỗ máy then chốt của xã hội tri thức và chính tự do học thuật là giá trị cốt lõi tạo nên thương hiệu của trường đại học. Tuy nhiên, khái niệm “tự do học thuật” còn đang gây nhiều tranh cãi ở Việt Nam. Ở một khía cạnh nào đó chúng ta thường đánh đồng chúng với quyền tự do biểu hiện, nhưng thực tế tự do học thuật là quyền tự do giảng dạy, nghiên cứu và tìm kiếm tri thức mà không chịu sự can thiệp bất hợp lý hoặc các hạn chế từ luật, quy định về thể chế, hay áp lực từ công chúng. Bài viết giới thiệu khái quát về tự do học thuật trong các trường đại học của Mỹ và Nhật Bản nhằm chỉ ra những điểm tích cực trong vấn đề này, qua đó đưa ra một vài gợi ý cho Việt Nam. | Tự do học thuật trong các trường đại học ở Mỹ và Nhật Bản: Một vài gợi ý cho Việt Nam Tự do học thuật trong các 19 Tự do học thuật trong các trường đại học ở Mỹ và Nhật Bản: Một vài gợi ý cho Việt Nam Bùi Thị Minh Phượng(*) Lưu Thị Thu Thủy(**) Tóm tắt: Hiện nay trường đại học là cỗ máy then chốt của xã hội tri thức và chính tự do học thuật là giá trị cốt lõi tạo nên thương hiệu của trường đại học. Tuy nhiên, khái niệm “tự do học thuật” còn đang gây nhiều tranh cãi ở Việt Nam. Ở một khía cạnh nào đó chúng ta thường đánh đồng chúng với quyền tự do biểu hiện, nhưng thực tế tự do học thuật là quyền tự do giảng dạy, nghiên cứu và tìm kiếm tri thức mà không chịu sự can thiệp bất hợp lý hoặc các hạn chế từ luật, quy định về thể chế, hay áp lực từ công chúng. Bài viết giới thiệu khái quát về tự do học thuật trong các trường đại học của Mỹ và Nhật Bản nhằm chỉ ra những điểm tích cực trong vấn đề này, qua đó đưa ra một vài gợi ý cho Việt Nam. Từ khóa: Tự chủ đại học, Tự do học thuật, Đại học công, Đại học tư, Hội đồng giáo dục Abstract: Universities and academic freedom are now widely recognized as a key engine of the knowledge society and the core value for a university’s brand-building, respectively. However, the concept of academic freedom which is sometimes misunderstood as the freedom of expression is presently rife with controversy and debate in Vietnam. It is, in fact, the freedom of teachers and students to teach, study and pursue knowledge and research without unreasonable interference or restriction from law, institutional regulations or public pressure. This article overviews the issue of academic freedom in American and Japanese universities so as to indicate the positive aspects and provide some suggestions for Vietnam. Keywords: University Autonomy, Academic Freedom, Public Universities, Private Universities, Educational Councils 1. Tự do học thuật - một thành tố cơ bản cùng với sự ra đời của các trường đại học của
