Bài viết nghiên cứu cơ sở khoa học cho lai giống tràm bằng thụ phấn có kiểm soát nhằm cải thiện giống tràm nhằm tăng năng suất cao, chất lượng tốt cho trồng rừng, rừng sản xuất và rừng phòng hộ. | Cơ sở khoa học cho lai giống tràm (Melaleuca sp;) bằng thụ phấn có kiểm soát C«ng nghÖ sinh häc & Gièng c©y trồng CƠ SỞ KHOA HỌC CHO LAI GIỐNG TRÀM (Melaleuca sp;) BẰNG THỤ PHẤN CÓ KIỂM SOÁT Hoàng Vũ Thơ1 TÓM TẮT Nghiên cứu cơ sở khoa học cho lai giống tràm bằng thụ phấn có kiểm soát cho thấy, tốc độ hoa tràm nở khá nhanh, sau 4 giờ tăng thêm 4-5 bông hoa nở, sau 9 giờ số bông hoa nở đã tăng lên gấp gần 4 lần, sau khoảng 20 giờ, tất cả các bông hoa trên một hoa tự của M. cajuputi đã nở gần như hoàn toàn. Hoa tràm bầu có 3 ô, bên trong chứa nhiều noãn; Núm nhụy ở trạng thái tiếp nhận hạt phấn thường sưng phồng, ướt và dính. Hạt phấn tràm có cấu trúc hình tam giác, 3 rãnh nổi rõ, bề rộng khoảng 16-25 m. Trên môi trường M1 (30% đường mía+150ppm axic boric), hạt phấn của M. leucadendra có tỷ lệ nảy mầm đạt 81,59%, chiều dài ống phấn 500,24 m và chỉ số nảy mầm 35641,7 phản ánh đúng nhất sức sống hạt phấn hay chất lượng hạt phấn tràm. Thụ phấn tự do có tỷ lệ đậu quả cao (80,23%), khử đực không thụ phấn và không khử đực để tự thụ phấn trong bao cách ly đều không có hiện tượng đậu quả (0%), và tự thụ phấn (cưỡng bức) phát hiện đậu quả với tỷ lệ thấp (4,17%). Hạt phấn LLA3 cất trữ 3 năm ở nhiệt độ -300C có tỷ lệ đậu quả 18,47%; Hạt phấn LNB1 cất trữ 1 năm ở nhiệt độ 40C có tỷ lệ đậu quả đạt 40,29%; Hạt phấn tươi, mới LNB01 và LNB02, có tỷ lệ đậu quả đạt tương ứng là 42,75 và 47,04%. Thời điểm thích hợp thụ phấn cho tỷ lệ đậu quả cao đối với một số loài tràm là ngày thứ 3 sau khử đực, tương ứng núm nhụy ở trạng thái tiếp nhận hạt phấn. Từ khóa: Lai giống tràm, Nảy mầm của hạt phấn, Thụ phấn có kiểm soát, Tỷ lệ đậu quả. I. ĐẶT VẤN ĐỀ Tuy nhiên để lai giống cây rừng thành công, nghiên cứu thời kỳ nở hoa, cấu trúc và Cho đến nay, hầu hết các giống cây trồng phát triển hoa, ảnh hưởng của hạt phấn, mới đem lại hiệu quả kinh tế cao trong sản phương thức và thời điểm thụ phấn đến tỷ lệ xuất nông lâm nghiệp đều là các giống lai.
