“Ngoại phiên thông thư” 外 蕃 通 書 (còn có tên khác là “Ngoại phiên thư hàn” 外 蕃 書 翰) là tập thư từ ngoại giao giữa Mạc phủ 幕 府 Tokugawa 徳 川 với các nước: Triều Tiên, Lữ Tống (Philippine), Campuchia, Thái Lan, Việt Nam. Thời gian trao đổi các bức thư này là khoảng thế kỷ XVII, tương đương với thời Edo sơ kỳ 江 戸 初 期 đến trung kỳ 中 期 của Nhật Bản, và thời Trịnh - Nguyễn phân tranh ở Việt Nam. Người tập hợp, chỉnh lý tập sách ấy là Kondo Juzo 近 藤 重 蔵 (cũng gọi là Kondo Morishige 近 藤 守 重) (1771-1829), học giả, bề tôi của Mạc phủ Tokugawa. “Ngoại phiên thông thư” có 27 quyển, trong đó quyển 1 là mục lục, phần thư từ với Việt Nam gọi là “An Nam quốc thư” 安 南 國 書. Sách viết vào khoảng từ năm 1808-1819, bằng Hán văn và tiếng Nhật cổ có thêm chữ Katakana 片 假 名. “An Nam quốc thư” sưu tập thư từ của Mạc phủ Tokugawa với chúa Nguyễn ở Đàng Trong, chúa Trịnh ở Đàng Ngoài về ngoại giao, mậu dịch và bảo hộ công dân Nhật Bản buôn bán ở Việt Nam. Đây là tập tư liệu cổ nhất về quan hệ Việt Nam và Nhật Bản. Bài viết này bước đầu đi vào nghiên cứu, giới thiệu “Ngoại phiên thông thư”, phần “An Nam quốc thư”. | Ngoại phiên thông thư 外蕃通書: Tập tư liệu tối cổ về quan hệ Việt - Nhật NGHIÊN CỨU KHOA HỌC “NGOẠI PHIÊN THÔNG THƯ” 外 蕃 通 書: TẬP TƯ LIỆU TỐI CỔ VỀ QUAN HỆ VIỆT - NHẬT Đoàn Lê Giang* TÓM TẮT “Ngoại phiên thông thư” 外 蕃 通 書 (còn có tên khác là “Ngoại phiên thư hàn” 外 蕃 書 翰) là tập thư từ ngoại giao giữa Mạc phủ 幕 府 Tokugawa 徳 川 với các nước: Triều Tiên, Lữ Tống (Philippine), Campuchia, Thái Lan, Việt Nam. Thời gian trao đổi các bức thư này là khoảng thế kỷ XVII, tương đương với thời Edo sơ kỳ 江 戸 初 期 đến trung kỳ 中 期 của Nhật Bản, và thời Trịnh - Nguyễn phân tranh ở Việt Nam. Người tập hợp, chỉnh lý tập sách ấy là Kondo Juzo 近 藤 重 蔵 (cũng gọi là Kondo Morishige 近 藤 守 重) (1771-1829), học giả, bề tôi của Mạc phủ Tokugawa. “Ngoại phiên thông thư” có 27 quyển, trong đó quyển 1 là mục lục, phần thư từ với Việt Nam gọi là “An Nam quốc thư” 安 南 國 書. Sách viết vào khoảng từ năm 1808-1819, bằng Hán văn và tiếng Nhật cổ có thêm chữ Katakana 片 假 名. “An Nam quốc thư” sưu tập thư từ của Mạc phủ Tokugawa với chúa Nguyễn ở Đàng Trong, chúa Trịnh ở Đàng Ngoài về ngoại giao, mậu dịch và bảo hộ công dân Nhật Bản buôn bán ở Việt Nam. Đây là tập tư liệu cổ nhất về quan hệ Việt Nam và Nhật Bản. Bài viết này bước đầu đi vào nghiên cứu, giới thiệu “Ngoại phiên thông thư”, phần “An Nam quốc thư”. ABSTRACT Diplomatic writings 外 蕃 通 書: The oldest texts of Vietnam - Japan relations Diplomatic Writings 外 蕃 通 書 (also known as 外 蕃 書 翰, which lit- terally means “pappers and ink of diplomacy”) is a collection of diplomatic texts between Bakufu 幕 府 Tokugawa 徳 川 and the representatives of neibour- ing nations such as Korea, Philippine, Cambodia, Thailand, and Vietnam. Those writings were exchanged from the seventeenth to the eighteenth century, during which the Edo period had reached its half and the Trinh and Nguyen families of Vietnam were fighting against each other. The writings were collected and edited by Kondo Juzo 近 藤 重 蔵
