Tồn tại trong không gian và thời gian, được gọt dũa bởi bao thế hệ người lao động Nghệ Tĩnh, ngôn ngữ ví giặm thực sự có nhiều nét độc đáo và tinh tế. Có thể nói, ngôn ngữ ví giặm đã kết tụ những đặc điểm tinh túy nhất của tiếng Việt: vừa có cả những cách nói óng ả, trau chuốt của ngôn ngữ văn học dân tộc, vừa vận dụng một cách tự nhiên, linh hoạt thứ ngôn ngữ thô mộc địa phương. | Tính nhạc trong ví giặm Nghệ Tĩnh XỨ NGHỆ - ĐẤT VÀ NGƯỜI TÍNH NHẠC TRONG VÍ GIẶM NGHỆ TĨNH Lễ đón bằng công nhận dân ca Ví Giặm Nghệ Tĩnh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại n TS. Nguyễn Hoài Nguyên Trường Đại học Vinh 1. Biểu hiện tính nhạc trong ví giặm Nghệ Tĩnh . Nói đến tính nhạc, hai yếu tố phải xem xét đầu tiên Tồn tại trong không gian và thời là âm vực và âm điệu. Âm vực thực chất là sự đối lập về gian, được gọt dũa bởi bao thế hệ người lao động Nghệ Tĩnh, ngôn ngữ cao độ. Trong ngữ âm tiếng Việt, đó là sự đối lập giữa âm ví giặm thực sự có nhiều nét độc đáo tiết cao (bổng) và âm tiết thấp (trầm), tựa như các nốt nhạc và tinh tế. Có thể nói, ngôn ngữ ví cao/thấp trong âm nhạc. Tính chất cao thấp của âm tiết giặm đã kết tụ những đặc điểm tinh tiếng Việt lại do thanh điệu đảm nhiệm. Đó là sự đối lập tuý nhất của tiếng Việt: vừa có cả các thanh cao: thanh ngang, thanh ngã, thanh sắc và các những cách nói óng ả, trau chuốt của thanh thấp: thanh huyền, thanh hỏi, thanh nặng. Do đó, ngôn ngữ văn học dân tộc, vừa vận nếu tổ chức có chủ ý các âm tiết mang thanh điệu cao/thấp dụng một cách tự nhiên, linh hoạt thứ thì hiệu quả của sự đối lập âm vực càng bộc lộ rõ. ngôn ngữ thô mộc địa phương. Cùng với âm vực, yếu tố giai điệu cũng hết sức quan Dễ dàng nhận ra, ví giặm Nghệ yếu trong âm nhạc. Nếu chỉ đối lập âm vực không thôi thì Tĩnh, dù tồn tại trong không gian diễn chưa thành âm nhạc. Trong phạm vi một âm tiết chứa xướng hay đọc lên thành tiếng từ các thanh điệu, sự biến thiên âm vực theo thời gian gọi là âm văn bản mà người đời sau sưu tầm thì điệu. Còn trong một ngữ đoạn, sự biến thiên âm vực theo âm hưởng vẫn vang lên từ mặt âm thời gian gọi là ngữ điệu. Hai yếu tố âm điệu và ngữ điệu thanh của nó. Đó chính là tính nhạc tựa như giai điệu trong âm nhạc, do vậy, chúng có vai trò của ví giặm Nghệ Tĩnh, tức là những rất quan yếu trong tổ chức âm nhạc. Sự đối lập âm điệu phẩm .
