Từ năm 2014 đến 2019, các nhà khảo cổ học Việt - Nga đã khai quật bốn trong 23 địa điểm sơ kỳ Đá cũ ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai. Kỹ nghệ An Khê được đặc trưng bởi tổ hợp công cụ cuội quartz, quartzite, kích thước lớn, ghè đẽo thô sơ. Về loại hình học, phức hợp công cụ gồm ghè hai mặt/rìu tay, mũi nhọn/ mũi nhọn tam diện, và chopper/chopping. Kỹ nghệ An Khê có niên đại, tính bằng phương pháp Argon-kali, là 806,000 ± 22,000BP và 782,000 ± 20,000BP. Kỹ nghệ An Khê tương đồng với kỹ nghệ sơ kỳ Đá cũ Bách Sắc (Trung Quốc) cả về chất liệu, kỹ thuật và hình dáng công cụ. Các phát hiện khảo cổ học ở Việt Nam và Trung Quốc cho thấy, các công cụ ghè hai mặt cùng xuất hiện từ sơ kỳ Đá cũ. Sẽ là sai lầm khi cho rằng, những người chế tạo rìu tay là đại diện cho khu vực năng động, tiên tiến, còn những người chế tác chopper/choping lại là người bảo thủ và lạc hậu. | Kỹ nghệ sơ kỳ đá cũ An Khê ở Việt Nam với cái gọi là con đường Movius TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC ĐÀ LẠT Tập 9, Số 3, 2019 7–16 KỸ NGHỆ SƠ KỲ ĐÁ CŨ AN KHÊ Ở VIỆT NAM VỚI CÁI GỌI LÀ CON ĐƯỜNG MOVIUS Nguyễn Khắc Sửa* a Viện Khảo cổ học Việt Nam, Hà Nội, Việt Nam * Tác giả liên hệ: Email: khacsukc@ Lịch sử bài báo Nhận ngày 12 tháng 03 năm 2019 Chỉnh sửa ngày 20 tháng 04 năm 2019 | Chấp nhận đăng ngày 01 tháng 08 năm 2019 Tóm tắt Từ năm 2014 đến 2019, các nhà khảo cổ học Việt - Nga đã khai quật bốn trong 23 địa điểm sơ kỳ Đá cũ ở thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai. Kỹ nghệ An Khê được đặc trưng bởi tổ hợp công cụ cuội quartz, quartzite, kích thước lớn, ghè đẽo thô sơ. Về loại hình học, phức hợp công cụ gồm ghè hai mặt/rìu tay, mũi nhọn/ mũi nhọn tam diện, và chopper/chopping. Kỹ nghệ An Khê có niên đại, tính bằng phương pháp Argon-kali, là 806,000 ± 22,000BP và 782,000 ± 20,000BP. Kỹ nghệ An Khê tương đồng với kỹ nghệ sơ kỳ Đá cũ Bách Sắc (Trung Quốc) cả về chất liệu, kỹ thuật và hình dáng công cụ. Các phát hiện khảo cổ học ở Việt Nam và Trung Quốc cho thấy, các công cụ ghè hai mặt cùng xuất hiện từ sơ kỳ Đá cũ. Sẽ là sai lầm khi cho rằng, những người chế tao rìu tay là đại diện cho khu vực năng động, tiên tiến, còn những người chế tác chopper/choping lại là người bảo thủ và lạc hậu. Từ khóa: Chopper; Đá cũ; Kỹ nghệ; Rìu tay. DOI: (2019) Loại bài báo: Bài báo nghiên cứu gốc có bình duyệt Bản quyền © 2019 (Các) Tác giả. Cấp phép: Bài báo này được cấp phép theo CC BY-NC-ND 7 TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC ĐÀ LẠT [ĐẶC SAN KHẢO CỔ HỌC VÀ DÂN TỘC HỌC] THE LOWER PALEOLITHIC INDUSTRY OF ANKHE IN VIETNAM WITH THE SO-CALLED MOVIUS LINE Nguyen Khac Sua* a The Institute of Archaeology, Hanoi, Vietnam * Corresponding author: Email: khacsukc@ Article history Received: March 12th, 2019 Received in revised form: April 20th, 2019 | Accepted: August 1st,
