Bài viết trình bày khái quát điều kiện lịch sử - xã hội cũng như những nội dung cơ bản của tư tưởng canh tân như kinh tế, chính trị, văn hóa và giáo dục, quân sự và ngoại giao giai đoạn này. | Tư tưởng canh tân ở Việt Nam cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX 56 TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 1+2 (257+258) 2020 TƯ TƯỞNG CANH TÂN Ở VIỆT NAM CUỐI THẾ KỶ XIX ĐẦU THẾ KỶ XX TRẦN THỊ HOA* Tư tưởng canh tân là một trào lưu nổi bật ở Việt Nam giai đoạn cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Nó được hình thành, tồn tại và phát triển từ những điều kiện và yêu cầu của lịch sử - xã hội Việt Nam giai đoạn cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Bài viết trình bày khái quát điều kiện lịch sử - xã hội cũng như những nội dung cơ bản của tư tưởng canh tân như kinh tế, chính trị, văn hóa và giáo dục, quân sự và ngoại giao giai đoạn này. Từ khóa: canh tân, kinh tế, chính trị, văn hóa, giáo dục, quân sự, ngoại giao Nhận bài ngày: 5/10/2019; đưa vào biên tập: 10/10/2019; phản biện: 28/10/2019; duyệt đăng: 10/2/2020 1. ĐẶT VẤN ĐỀ quyết những yêu cầu bức thiết mà lịch Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, canh sử đặt ra cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX tân đã trở thành xu hướng tất yếu ở Việt Nam. nhằm đáp ứng yêu cầu khách quan 2. TÌNH HÌNH THẾ GIỚI VÀ ĐIỀU của lịch sử dân tộc Việt Nam trước sự KIỆN LỊCH SỬ - XÃ HỘI VIỆT NAM xâm lược và thống trị của thực dân CUỐI THẾ KỶ XIX ĐẦU THẾ KỶ XX Pháp. Đại diện tiêu biểu của xu hướng . Bối cảnh thế giới canh tân thời kỳ này là những trí thức Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX là giai nho học cấp tiến như Đặng Huy Trứ, đoạn có nhiều sự kiện mang tính thời Nguyễn Trường Tộ, Nguyễn Lộ Trạch, đại, có ảnh hưởng rất lớn đối với quá Phạm Phú Thứ, Phan Bội Châu, Phan trình phát triển của lịch sử xã hội loài Châu Trinh. Nội dung của tư tưởng người và có tác động mạnh mẽ đến canh tân giai đoạn này khá phong phú, đời sống xã hội Việt Nam. Chủ nghĩa toàn diện và tương đối hệ thống, đề tư bản đã tiến hành xâm lược và áp cập đến nhiều vấn đề khác nhau như dụng phương thức sản xuất tư bản kinh tế, chính trị, văn hóa, giáo dục chủ nghĩa vào các nước phương Mặc dù tư tưởng canh tân tồn tại trong Đông, trong đó có Việt Nam, làm .