Nghiên cứu nhãn thức thẩm mỹ trong ca dao Việt Nam giúp chúng ta hiểu thêm vai trò của chủ thể thẩm mỹ trong cảm nhận thế giới, cho thấy nhãn thức thẩm mỹ không chỉ bộc lộ qua nghệ thuật mà còn tồn tại bên ngoài nghệ thuật như nhận xét của Bakhtin. | Nhãn thức thẩm mỹ trong ca dao Việt Nam 88 CHUYÊN MỤC VĂN HỌC - NGÔN NGỮ HỌC NHÃN THỨC THẨM MỸ TRONG CA DAO VIỆT NAM NGUYỄN THỊ KIM NGÂN* Ca dao cho thấy có một cái nhìn thẩm mỹ của người bình dân trong quan hệ giữa thiên nhiên và con người. Ở đây nhãn thức thẩm mỹ thường gắn với cái nhìn mang tính thực dụng hoặc mang tính đạo đức. Nghiên cứu nhãn thức thẩm mỹ trong ca dao Việt Nam giúp chúng ta hiểu thêm vai trò của chủ thể thẩm mỹ trong cảm nhận thế giới, cho thấy nhãn thức thẩm mỹ không chỉ bộc lộ qua nghệ thuật mà còn tồn tại bên ngoài nghệ thuật như nhận xét của Bakhtin. Từ khóa: nhãn thức thẩm mỹ, nghệ thuật, ca dao, thực dụng, đạo đức Nhận bài ngày: 5/12/2019; đưa vào biên tập: 6/12/2019; phản biện: 23/12/2019; duyệt đăng: 10/2/2020 1. DẪN NHẬP thức thẩm mỹ và xem đây là một vấn Nhãn thức thẩm mỹ là cái nhìn thẩm đề quan trọng của mỹ học liên quan mỹ đối với sự vật, hiện tượng xung đến vai trò của chủ thể thẩm mỹ trong quanh con người, hướng sự chú ý quan hệ với hiện thực (Mon Monroe C. vào khía cạnh đẹp xấu, vào những Beardsley, 1982: 384-395). Những đặc tính thẩm mỹ của sự vật, hiện người bảo vệ khái niệm nhãn thức tượng. Có hay không một nhãn thức thẩm mỹ lập luận rằng thừa nhận sự thẩm mỹ độc lập? Trong giới mỹ học tồn tại của nhãn thức thẩm mỹ sẽ giúp vấn đề này chưa có ý kiến thống nhất. giải thích vì sao không chỉ cái đẹp mà Một số người cho rằng không hề có ngay cả những sự vật bình thường cái gọi là nhãn thức thẩm mỹ như một nhiều khi cũng gợi lên cảm xúc thẩm cách ứng xử riêng, độc lập (George mỹ. Ví dụ một cành cây khô thì không Dickie, 1993: 373-383). Một số khác ai có thể nói là đẹp, nhưng với một số đông hơn vẫn bảo vệ khái niệm nhãn người hay trong một thời điểm nào đó, nó tỏ ra có vẻ đẹp riêng, thậm chí mang dáng dấp của tác phẩm nghệ * Viện Nghiên cứu Giáo dục và Giao lưu thuật. Đó là nhờ có nhãn thức thẩm mỹ Quốc tế. của người nhìn. Thêm nữa, nhãn thức NGUYỄN THỊ KIM NGÂN – NHÃN THỨC .
