Dĩ nhiên đã có câu trả lời của các nhà sử học. Ở đây, trong một vị thế khác, các nhà xã hội học và nhân loại học muốn khảo sát vấn đề sụp đổ của Đế quốc La Mã dưới góc độ " tính văn hóa" để nhìn thấy một đáp án khác thuộc về những chiều sâu nhân văn. | đế quốc La Mã Vì sao qu c La Mã b tiêu di t? (ph n I) Dĩ nhiên ã có câu tr l i c a các nhà s h c. ây, trong m t v th khác, các nhà xã h i h c và nhân lo i h c mu n kh o sát v n s p c a qu c La Mã dư i góc "tính văn hóa" nhìn th y m t áp án khác thu c v nh ng chi u sâu nhân văn. Vào th i c i, ngư i La Mã thư ng th c hi n vi c hôn nhân theo 4 hình th c. M t là cư p o t; hai là th nghi m; ba là c ng th c; và b n là mua bán. Hình th c th nh t có tính cư ng chi m, x y ra vào th i nguyên th y. Khi nhân kh u tăng trư ng, hình th c này ư c chuy n sang d ng th nghi m, t c là nam n s ng chung m t th i, sau ó m i u trư ng Colisée xác nh hôn nhân chính th c. Ch c n hai bên chung s ng liên t c t m t năm tr lên, gia ình cô gái s không còn quy n gia trư ng, và cô ta s thu c quy n c a ch ng và gia ình ch ng. Th nào là chung s ng liên t c? Ngư i La Mã quan ni m n u r i b ngư i ch ng trên danh nghĩa 3 ngày 3 êm, coi như cô gái ph i làm l i t u. Th ba là hình th c hôn nhân c ng th c (cũng g i là hôn nhân tôn giáo) ư c c hành long tr ng và theo nh ng nghi th c ph c t p. Hôn l g m 3 giai o n chính: t ng thân ( ưa dâu), nghinh thân ( ón dâu) và c ng th c (thành thân). Th tư là hình th c hôn nhân mua bán. Hình th c này coi ph n như m t thương ph m: Ngư i àn ông ch c n 5 ngư i làm ch ng và m t ngư i ph trách chi c cân là có th mua ư c v . Trư c nh ng nhân ch ng, chú r m t tay c m m t v t có giá tr xác nh, m t tay c m kh i ng tuyên b : "Theo lu t pháp La Mã, v t này là s h u c a tôi, tôi dùng ng và chi c cân mua l y". Sau khi t ng lên cân, anh ta ư c gia trư ng trao quy n làm ch ngư i v . ây là hình th c hôn nhân ơn gi n ư c lưu hành r ng rãi nh t La Mã th i ó. Xã h i La Mã c i tuy t i hóa quy n c a ngư i ch ng. Ch ng có th b v b t kỳ lúc nào. Trái l i, ngư i v luôn ph i trung thành. N u b t qu tang v ngo i tình, ch ng có quy n gi t v t i ch . Th m chí ch c n nghe dư lu n n i v mình lăng nhăng, ngư i ch ng ã có th .
