Trong lịch sử tư tưởng Việt Nam, Nguyễn Bỉnh Khiêm là một trong số ít người có cuộc đời với tư tưởng và phương thức ứng xử với thời cuộc khá đặc biệt. Sống trọn thế kỷ XVI với nhiều biến động về chính trị, chiến tranh liên miên, đạo đức xã hội suy đồi, thời cuộc loạn ly, lòng người chao đảo, Nguyễn Bỉnh Khiêm đã chủ động lựa chọn cho mình một phương thức ứng xử phù hợp và thức thời - khi thì nhập thế giúp nước cứu đời, khi thì lui về ở ẩn để giữ vững khí tiết thanh cao, hưởng thú vui tự tại, bình yên. | Phương thức ứng xử với thời cuộc trong tư tưởng triết học Nguyễn Bỉnh Khiêm 1 CHUYÊN MỤC TRIẾT HỌC - CHÍNH TRỊ HỌC - LUẬT HỌC PHƢƠNG THỨC ỨNG XỬ VỚI THỜI CUỘC TRONG TƢ TƢỞNG TRIẾT HỌC NGUYỄN BỈNH KHIÊM HUỲNH NGỌC BÍCH* Trong lịch sử tư tưởng Việt Nam, Nguyễn Bỉnh Khiêm là một trong số ít người có cuộc đời với tư tưởng và phương thức ứng xử với thời cuộc khá đặc biệt. Sống trọn thế kỷ XVI với nhiều biến động về chính trị, chiến tranh liên miên, đạo đức xã hội suy đồi, thời cuộc loạn ly, lòng người chao đảo, Nguyễn Bỉnh Khiêm đã chủ động lựa chọn cho mình một phương thức ứng xử phù hợp và thức thời - khi thì nhập thế giúp nước cứu đời, khi thì lui về ở ẩn để giữ vững khí tiết thanh cao, hưởng thú vui tự tại, bình yên. Qua Thơ văn Nguyễn Bỉnh Khiêm (chủ yếu qua Tổng tập thơ văn Nguyễn Bỉnh Khiêm của Viện Văn học - Hội đồng Lịch sử Hải Phòng (2014)) bài viết làm rõ tư tưởng triết học Nguyễn Bỉnh Khiêm mà trong đó phương thức ứng xử với thời cuộc là một nội dung quan trọng. Từ khóa: Nguyễn Bỉnh Khiêm, phƣơng thức ứng xử, triết học Việt Nam, thế kỷ XVI Nhận bài ngày: 15/5/2019; đưa vào biên tập: 1/6/2019; phản biện: 2/7/2019; duyệt đăng: 12/8/2019 1. ĐÔI NÉT VỀ CUỘC ĐỜI NGUYỄN Nguyễn Văn Đạt, tự là Hanh Phủ, hiệu BỈNH KHIÊM VÀ TƢ TƢỞNG TRIẾT là Bạch Vân cƣ sĩ, ngƣời làng Trung HỌC CƠ BẢN Am, Vĩnh Lại, Hải Dƣơng (nay là Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491 - 1585) huyện Vĩnh Bảo, tỉnh Hải Phòng). Ở không chỉ là nhà thơ, nhà tƣ tƣởng mà Nguyễn Bỉnh Khiêm toát lên vẻ uyên còn là bậc thầy về văn hóa đƣợc mọi thâm của một trí tuệ bác học, sự an ngƣời truyền tụng. Ông nổi lên nhƣ yên của một nhà thơ nhàn nhã, nhƣng một hiện tƣợng đặc biệt của thế kỷ ẩn chứa những tƣ tƣởng triết lý sâu XVI. Nguyễn Bỉnh Khiêm tên thật là sắc. Ông sinh ra trong gia đình nho học và đƣợc nuôi dƣỡng bằng những * Trƣờng Đại học Công nghiệp Thành phố luân lý của Nho giáo từ ngƣời cha là Hồ Chí Minh. ông Nguyễn Văn Định - ngƣời có kiến 2 HỲNH NGỌC BÍCH – .
