Hát văn và Hầu đồng là những sinh hoạt mang tính tín ngưỡng và văn hóa của đạo thờ Mẫu của người Việt từ Bắc vào Nam, trong đó có ba trung tâm nổi bật là Hà Nội, Huế, và Sài Gòn. Cũng như các tín ngưỡng và tôn giáo khác, đạo thờ Mẫu cũng hình thành nên hệ thống nghi thức thờ cúng và lễ hội của nó. Dân gian ta có câu: "Tháng tám giỗ Cha Tháng ba giỗ Mẹ" là để nói hai lần trong năm tiến hành các nghi thức thờ cúng và lễ hội lớn. | Hát văn và Hầu đồng Hát văn và Hầu đồng là những sinh hoạt mang tính tín ngưỡng và văn hóa của đạo thờ Mẫu của người Việt từ Bắc vào Nam trong đó có ba trung tâm nổi bật là Hà Nội Huế và Sài Gòn. Cũng như các tín ngưỡng và tôn giáo khác đạo thờ Mẫu cũng hình thành nên hệ thống nghi thức thờ cúng và lễ hội của nó. Dân gian ta có câu Tháng tám giỗ Cha Tháng ba giỗ Mẹ là để nói hai lần trong năm tiến hành các nghi thức thờ cúng và lễ hội lớn nhất và quan trọng nhất của đạo thờ Mẫu. Tháng tám là ngày giỗ Vua cha Ngọc Hoàng Bát Hi Long Vương Đức Thánh Trần Vua Lý Nam Đế. Còn tháng ba giỗ Mẹ là Mẫu Liễu Hạnh và các Thánh Mẫu khác của đạo này. Trong hai dịp Xuân thu nhị kỳ như vậy một trong những lễ thức quan trọng của lễ hội là Hầu Đồng. Nó được tổ chức ở hầu hết các đền miếu các Điện Mẫu trong chùa trong các Điện Mẫu ở một số nhà riêng các Ông đồng và Bà đồng. Hầu đồng là một lễ thức đặc trưng và tiêu biểu nhất của tín ngưỡng dân gian thờ thánh Mẫu của dân tộc Việt. Lên đồng là hình thức nhập hồn tự nguyện và nhập hồn nhiều lần trong một buổi lễ trong khung cảnh thờ cúng âm nhạc và hát tụng nhằm mục đích chữa bệnh tẩy trừ rủi ro mưu cầu phúc lợi và phán truyền về định mệnh của con người. Lễ thức này mang tính chất Saman giáo một hình thức tôn giáo phổ biến ở nhiều dân tộc trên thế giới từ xa xưa còn tồn tại đến ngày nay. Trong môi trường tín ngưỡng dân gian kể trên đã hình thành và phát triển một số hình thức diễn xướng Văn hóa - Nghệ thuật dân gian đó là âm nhạc hát và múa. Trong hát văn lời văn rất phong phú đa dạng thuộc loại hình các sáng tác văn học dân gian và bước đầu mang tính chất của văn học chuyên nghiệp một số bài văn Chầu hát văn bước đầu được ghi chép bằng chữ Hán chữ Nôm hay Quốc ngữ. . Văn chầu là những bài tụng ca thuộc thể văn vần dưới hình thức thơ song thất lục bát hay lục bát nội dung kể sự tích các Thần linh nhiều lúc mang tính chất hoang đường quái dị mà về mặt nào đó gần gũi với văn học truyền kỳ của Việt Nam. Bản thân cái hào hùng huyền diệu trữ
