1. Hình thế thiên nhiên Núi Hùng (còn gọi là Nghĩa Linh, Nghĩa Cương, Bảo Thiếu Lĩnh, cao 175m so với mặt biển) thuộc thôn Cổ Tích xã Hy Cương huyện Phong Châu tỉnh Phú Thọ. Người xưa nói: Núi Hùng là chiếc đầu rồng hướng về phía Nam, mình uốn khúc thành dãy núi Trọc, núi Vặn, núi Pheo ở phía sau. | 1. Hình thế thiên nhiên Núi Hùng còn gọi là Nghĩa Linh Nghĩa Cương Bảo Thiếu Lĩnh cao 175m so với mặt biển thuộc thôn Cổ Tích xã Hy Cương huyện Phong Châu tỉnh Phú Thọ. Người xưa nói Núi Hùng là chiếc đầu rồng hướng về phía Nam mình uốn khúc thành dãy núi Trọc núi Vặn núi Pheo ở phía sau. Từ núi Hùng nhìn ra - Phía trước ngã ba Việt Trì có hàng chục quả đồi thấp là đàn rùa bò từ ao nước lớn lên. - Phía sau mảnh đất làng Hy Sơn Tiên Kiên là hình một con phượng cắp thư. - Phía bên phải quả đồi Khang Phụ Chu Hóa là hình một con hổ phục. - Phía bên trái quả đồi An Thái Phượng Lâu hình vị tướng quân bắn nỏ. - Làng Cổ Tích bên chân núi nằm trên lưng một con ngựa ghi cương. - Dãy đồi từ Phú Lộc đến Thậm Thình là 99 con voi chầu về đất Tổ. Xa xa phía tây dòng sông Thao nước đỏ phía đông dòng sông Lô nước xanh như hai dải lụa màu viền làm ranh giới của cố đô xưa. Đặc biệt không khí trên núi rất thông thoáng mát dịu và quanh năm thoang thoảng hương thơm. Tương quyền Vua Hùng đi khắp trong nước cuối cùng mới chọn được vùng sơn thủy hữu tình này làm đất đóng đô. 2. Thờ Tự Khu di tích Đền Hùng có 4 đền 1 chùa và lăng vua Hùng phân bố như sau Đền thượng và lăng trên đỉnh núi Nơi đây các vua Hùng lập miếu thờ Trời Kính thiên lĩnh điện thờ 3 ngọn núi thiêng là Đột Ngột Cao Sơn núi Hùng Aáp Sơn núi Trọc Viễn Sơn núi Vặn thờ Thần lúa có mảnh vỏ trấu bằng chiếc thuyền thúng mới mất trong kháng chiến chống Pháp thờ Thánh Gióng là tướng Nhà Trời giúp đuổi giặc Ân. Giữa thế kỷ 3 trước công nguyên Thục Phán được Vua Hùng 18 nhường ngôi mới lập hai cột đá thề trên đỉnh núi và làm đền thờ 18 vua Hùng. Lại mời dòng tộc nhà vua đến ở chân núi giao cho việc thờ cúng. Sau đời An Dương Vương nhân dân địa phương vẫn tiếp tục thực hiện các tín ngưỡng trên qua suốt thời Bắc thuộc đến thời phong kiến tự chủ các Vua Hùng được tôn lên là Tổ tiên của dân tộc và việc thờ tự dần dần mang tính chất của cả nước. Hiện nay còn thờ danh hiệu 18 đời Vua Hùng và 3 vị thần núi Hùng đồ thập bát thế Thánh Vương .
