Truyện thơ Mường là một thể loại độc đáo, phức tạp nhưng vô cùng hấp dẫn. Qua các công trình đã xuất bản, ta thấy số lượng truyện thơ Mường rất phong phú, mỗi truyện có độ dài hàng nghìn câu, được diễn nôm bằng thơ theo tiếng Mường. Qua quá trình điền dã, chúng tôi nhận thấy thể loại này có rất nhiều dị bản, ở mỗi một vùng, mỗi địa bàn cư trú và thậm chí trên một địa bàn rất nhỏ đã tồn tại nhiều các dị bản và cách kể khác nhau. Về mặt đề tài,. | Sưu tầm và tìm hiểu vấn đề địa phương hoá truyện thơ Nàng con côi của người Mường ở huyện Lạc Sơn tỉnh Hoà Bình Nguyễn Huy Bỉnh Truyện thơ Mường là một thể loại độc đáo phức tạp nhưng vô cùng hấp dẫn. Qua các công trình đã xuất bản ta thấy số lượng truyện thơ Mường rất phong phú mỗi truyện có độ dài hàng nghìn câu được diễn nôm bằng thơ theo tiếng Mường. Qua quá trình điền dã chúng tôi nhận thấy thể loại này có rất nhiều dị bản ở mỗi một vùng mỗi địa bàn cư trú và thậm chí trên một địa bàn rất nhỏ đã tồn tại nhiều các dị bản và cách kể khác nhau. Về mặt đề tài Truyện thơ xoay quanh hai mảng đề tài lớn thứ nhất là truyện về những người nghèo khổ thứ hai là truyện về tình yêu hôn nhân 1. Truyện thơ Nàng Con Côi - một truyện thơ dân gian Mường mà chúng tôi trình bày ở đây thuộc đề tài thứ nhất. Truyện do nghệ nhân Bùi Thị Khỏn 70 tuổi ở xã Liên Vũ huyện Lạc Sơn tỉnh Hoà Bình hát kể bằng tiếng Mường và do bà Bùi Thị Thi 37 tuổi Trưởng ban Văn hoá xã dịch ra tiếng Việt. Tác phẩm được kể lại dưới dạng thơ nhưng khi dịch nôm chúng tôi chỉ được nghe lại bằng văn xuôi mặc dù vậy vẫn có thể nắm bắt được toàn bộ nội dung và chi tiết cũng như tinh thần của truyện. 1. Tóm tắt và giới thiệu nội dung của truyện thơ Nàng Con Côi Nội dung truyện thơ Nàng Con Côi của dân tộc Mường ở Hoà Bình kể về một người con gái từ khi mẹ mất đi cô sống với cha và hai mẹ con bà mẹ kế cha đi việc quan giao lại mọi việc cho vợ và hai con. Một hôm sắp đến ngày hội người mẹ kế bảo hai đứa con đi bắt cá đứa nào bắt được nhiều thì sẽ được thưởng một chiếc áo mới. Trong khi cô em mải mê vui chơi thì nàng Con Côi cặm cụi từ sáng đến trưa và bắt được một giỏ tép đầy. Người em gọi Con Côi về và bảo người chị bẩn chị nên lội xuống tắm không về mẹ mắng chết. Ở trên bờ người em trút hết tép của Con Côi sang giỏ mình. Bà mẹ kế thấy Con Côi không xúc được con tép nào nên quát mắng. Hết việc quan người cha sắp trở về người mẹ kế bảo hai đứa con đứa nào thương bố thì khóc nhiều nước mắt còn không có nước mắt .
