Chẩn đoán nhanh các tác nhân gây bệnh, trong đó có truyền nhiễm luôn là yêu cầu quan trọng đặt ra trong nhiều lĩnh vực, từ chẩn đoán lâm sàng, kiểm soát an toàn thực phẩm đến phát hiện các tác nhân vũ khí sinh học Có nhiều phương pháp để phát hiện các tác nhân gây bệnh truyền nhiễm. Phương pháp phổ biến nhất vẫn hay dùng từ lâu là phương pháp nuôi cấy trên môi trường đặc hiệu | Hệ vi phân tích y-sinh thông minh tích hợp vi lưu và OLED-OPD PGS. TS Nguyễn Năng Định Trường Đại học Công nghệ ĐHQG Hà Nội Chẩn đoán nhanh các tác nhân gây bệnh trong đó có truyền nhiễm luôn là yêu cầu quan trọng đặt ra trong nhiều lĩnh vực từ chẩn đoán lâm sàng kiểm soát an toàn thực phẩm đến phát hiện các tác nhân vũ khí sinh học . Có nhiều phương pháp để phát hiện các tác nhân gây bệnh truyền nhiễm. Phương pháp phổ biến nhất vẫn hay dùng từ lâu là phương pháp nuôi cấy trên môi trường đặc hiệu. Việc dùng phương pháp này có thể mất vài ngày tới vài tuần tuỳ vào loại vi sinh vật muốn phát hiện. Cũng có khi vi sinh vật gây bệnh có tồn tại trong mẫu nhưng không thể phát hiện được bằng phương pháp nuôi cấy thông thường do điều kiện nuôi cấy như nhiệt độ thành phần môi trường . không phù hợp. Ước tính khoảng 1-10 số vi sinh vật trong mẫu thu thập là có thể nuôi cấy được. Như vậy rất có thể vi sinh vật gây bệnh nằm trong số 90-99 số vi sinh vật không phát hiện được bằng phương pháp nuôi cấy thông thường. Hình 1. Các bộ phận của hệ SBMD Hiện nay nhiều vi sinh vật gây bệnh được phát hiện bằng phương pháp không phụ thuộc nuôi cấy đó là các phương pháp sinh học phân tử. Phát hiện vi sinh vật gây bệnh bằng các phương pháp sinh học phân tử giúp phát hiện nhanh hơn giúp rút ngắn rất nhiều thời gian so với phương pháp nuôi cấy truyền thống và đặc biệt là nhạy hơn. Theo phương pháp sinh học phân tử chỉ cần một hay vài micrô lit ADN tổng số tách chiết từ mẫu cần phát hiện vi sinh vật gây bệnh với phương pháp khuếch đại ADN phản ứng PCR sử dụng mồi primer đặc hiệu là có thể phát hiện được vi sinh vật gây bệnh. Tuy nhiên đôi khi nồng độ gen đặc hiệu cho vi sinh vật gây bệnh trong mẫu quá thấp để có thể phát hiện sau PCR sản phẩm khuếch đại gen sau đó được sử dụng cho thí nghiệm lai ADN với các probe đặc hiệu thì cũng có thể cho phép phát hiện được các gen này. Thời gian phát hiện các vi sinh vật gây bệnh nhờ lai ADN khác nhau tuỳ thuộc vào các phương pháp phát hiện và xử lý
