Trong nghiên cứu này, thuật toán Claisse – Quintin (C – Q) được ứng dụng để hiệu chỉnh hiệu ứng matrix trong phân tích huỳnh quang tia X cho các mẫu gồm ba thành phần Cr-Fe-Ni. Hệ phổ kế huỳnh quang tia X được sử dụng bao gồm đầu dò bán dẫn Si(Li), tiền khuếch đại ITRP, bộ phân tích đa kênh kĩ thuật số DSA-LX và nguồn đồng vị phóng xạ 241Am. Các mẫu tham khảo được chuẩn bị ở dạng bột với kích thước và mật độ khối lượng giống nhau, nhưng có sự thay đổi hàm lượng của các nguyên tố Cr, Fe và Ni trong mẫu. Các hệ số ảnh hưởng do hiệu ứng hấp thụ và tăng cường giữa những nguyên tố này được tính toán dựa trên thuật toán C – Q. Từ đó, hàm lượng của các nguyên tố Cr, Fe và Ni trong bốn mẫu khác nhau được xác định. Kết quả đạt được cho thấy có sự phù hợp tốt giữa hàm lượng đo được và giá trị tham khảo với độ sai biệt tương đối lớn nhất là 3,0%; 3,8%; 0,9% lần lượt cho các nguyên tố Cr, Fe, Ni. Bên cạnh đó, một sự khác biệt đáng kể được quan sát thấy giữa kết quả phân tích bằng phương pháp chuẩn ngoại tuyến tính (không hiệu chỉnh hiệu ứng matrix) và giá trị tham khảo với độ sai biệt tương đối lớn nhất là 11,4%; 31,7%; 8,3% lần lượt cho các nguyên tố Cr, Fe, Ni. | Hiệu chỉnh hiệu ứng matrix trong phân tích huỳnh quang tia X cho mẫu Cr-Fe-Ni bằng thuật toán Claisse-Quintin TẠP CHÍ KHOA HỌC HO CHI MINH CITY UNIVERSITY OF EDUCATION TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP HỒ CHÍ MINH JOURNAL OF SCIENCE Tập 17 Số 6 2020 1030-1041 Vol. 17 No. 6 2020 1030-1041 ISSN 1859-3100 Website http Bài báo nghiên cứu HIỆU CHỈNH HIỆU ỨNG MATRIX TRONG PHÂN TÍCH HUỲNH QUANG TIA X CHO MẪU Cr-Fe-Ni BẰNG THUẬT TOÁN CLAISSE-QUINTIN Nguyễn Thị Trúc Linh1 Nguyễn Duy Hân2 Lê Thị Ngọc Trang1 1 Phòng Thí nghiệm Kỹ thuật Hạt nhân Trường Đại học Khoa học Tự nhiên ĐHQG TPHCM Việt Nam 2 Khoa Vật lý amp Vật lý Kỹ thuật Trường Đại học Khoa học Tự nhiên ĐHQG TPHCM Việt Nam Tác giả liên hệ Nguyễn Thị Trúc Linh Email nttlinh@ Ngày nhận bài 24-02-2020 ngày nhận bài sửa 26-5-2020 ngày chấp nhận đăng 12-6-2020 TÓM TẮT Trong nghiên cứu này thuật toán Claisse Quintin C Q được ứng dụng để hiệu chỉnh hiệu ứng matrix trong phân tích huỳnh quang tia X cho các mẫu gồm ba thành phần Cr-Fe-Ni. Hệ phổ kế huỳnh quang tia X được sử dụng bao gồm đầu dò bán dẫn Si Li tiền khuếch đại ITRP bộ phân tích đa kênh kĩ thuật số DSA-LX và nguồn đồng vị phóng xạ 241Am. Các mẫu tham khảo được chuẩn bị ở dạng bột với kích thước và mật độ khối lượng giống nhau nhưng có sự thay đổi hàm lượng của các nguyên tố Cr Fe và Ni trong mẫu. Các hệ số ảnh hưởng do hiệu ứng hấp thụ và tăng cường giữa những nguyên tố này được tính toán dựa trên thuật toán C Q. Từ đó hàm lượng của các nguyên tố Cr Fe và Ni trong bốn mẫu khác nhau được xác định. Kết quả đạt được cho thấy có sự phù hợp tốt giữa hàm lượng đo được và giá trị tham khảo với độ sai biệt tương đối lớn nhất là 3 0 3 8 0 9 lần lượt cho các nguyên tố Cr Fe Ni. Bên cạnh đó một sự khác biệt đáng kể được quan sát thấy giữa kết quả phân tích bằng phương pháp chuẩn ngoại tuyến tính không hiệu chỉnh hiệu ứng matrix và giá trị tham khảo với độ sai biệt tương đối lớn nhất là 11 4 31 7 8 3 lần lượt cho các nguyên tố Cr Fe Ni. Kết quả này
