Bài viết đề cập và phân tích khái niệm, đặc điểm và những yếu tố nền tảng của tiếp cận công lý, đồng thời điểm lại những nguyên lý cơ bản của nhà nước pháp quyền. | T ạp chí Khoa học ĐHQGHN Luật học 25 2009 188-194 Tiếp cận công lý và các nguyên lý của nhà nước pháp quyền Vũ Công Giao Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội 144 Xuân Thủy Cầu Giấy Hà Nội Việt Nam Nhận ngày 20 tháng 6 năm 2009 Tóm tắt. Bài viết đề cập và phân tích khái niệm đặc điểm và những yếu tố nền tảng của tiếp cận công lý đồng thời điểm lại những nguyên lý cơ bản của nhà nước pháp quyền. Trên cơ sở đó tác giả đối chiếu các nguyên tắc của tiếp cận công lý với các nguyên lý của nhà nước pháp quyền và kết luận rằng chúng có sự tương hợp bổ sung củng cố lẫn nhau. 1. Khái niệm và đặc điêm của tiêp cận công lý Có nhiều định nghĩa khác nhau về tiếp cận công lý access to justice tuy nhiên có thể quy vào hai cách hiểu chính Thứ nhất Access to justice được hiểu như là quyền được xét xử công bằng the right to a fair trial mà được ghi nhận và nhấn mạnh trong luật quốc tế về quyền con người. Đây là cách hiểu mang tính truyền thống mà ngoại diên của nó không vượt quá phạm vi hoạt động tố tụng hình sự và nội hàm của nó chỉ bao gồm các bảo đảm pháp lý về mặt tố tụng chẳng hạn như bình đẳng về tư cách trước tòa án quyền được xét xử công khai bởi một tòa án không thiên vị được lập ra theo đúng pháp luật quyền được bào chữa quyền được kháng cáo. Thứ hai Access to justice được hiểu như là khả năng tìm kiếm sự đền bù hoặc sự khắc phục - remedy cho những bất công hay thiệt hại mà một cá nhân hay một nhóm cá nhân đặc biệt là cho những nhóm xã hội dễ bị tổn thương phải gánh chịu. Những bất công thiệt hại này có thể do cá nhân hay pháp nhân gây ra có thể xảy ĐT 84-4-37547787. E-mail giaovc@ 188 ra trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội chứ không giới hạn ở trong tố tụng hình sự. Việc tìm kiếm sự đền bù khắc phục được thực hiện thông qua việc tiếp cận với các thiết chế tư pháp chính thống formal justice system - mà thông thường được hiểu là hệ thống các cơ quan tư pháp của nhà nước như các cơ quan điều tra công tố tòa án. và không chính thống informal justice system - mà
