Bài viết nghiên cứu về đề tài thế sự trong thơ Nôm Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm từ góc nhìn so sánh, một mặt vừa thấy được những điểm khác nhau trong quan niệm nhân sinh, quan niệm thẩm mĩ của mỗi nhà thơ về nhân tình thế thái ở từng thời đại với những điều kiện hoàn cảnh lịch sử - xã hội cụ thể, mặt khác cũng thấy được những điểm tương đồng trong cảm quan nghệ thuật, tư duy nghệ thuật ở các nhà thơ do đặc trưng của thơ Đường luật và tính chất của thể tài thế sự thời trung đại quy định. | Tương đồng và khác biệt giữa thơ Nôm thế sự Nguyễn Trãi và Nguyễn Bỉnh Khiêm TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 31. 2016 TƯƠNG ĐỒNG VÀ KHÁC BIỆT GIỮA THƠ NÔM THẾ SỰ NGUYỄN TRÃI VÀ NGUYỄN BỈNH KHIÊM Trần Quang Dũng1 TÓM TẮT Trong tiến trình thơ Nôm Đường luật TNĐL thời trung đại Nguyễn Trãi và Nguyễn Bỉnh Khiêm là những nhà thơ lớn có những đóng góp quan trọng cho sự hình thành và phát triển dòng thơ tiếng Việt. TNĐL của Nguyễn Trãi Nguyễn Bỉnh Khiêm khá phong phú về đề tài chủ đề hướng tới chiếm lĩnh một hiện thực phong phú đa dạng trong đó có đề tài thế sự với những suy ngẫm trải nghiệm và triết lí của các nhà thơ về cuộc sống xã hội và con người ở thế kỷ XV XVI. Từ khóa Thơ Nôm thế sự Nguyễn Trãi Nguyễn Bỉnh Khiêm. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Trong tiến trình thơ Nôm Đường luật TNĐL thời trung đại Nguyễn Trãi và Nguyễn Bỉnh Khiêm là những nhà thơ lớn và có những đóng góp quan trọng cho sự hình thành và phát triển của dòng thơ tiếng Việt. Nếu thơ Nôm của Nguyễn Trãi được xem là đường gươm thử thách đường gươm bậc thầy thì thơ Nôm của Nguyễn Bỉnh Khiêm là bước phát triển tiếp theo ở đó vừa có sự tiếp thu kế thừa vừa có sự sáng tạo mở hướng đưa TNĐL phát triển ở cấp độ cao hơn trong tư duy và kết tinh nghệ thuật theo xu hướng dân tộc hóa xã hội hóa nhất là ở thể tài thế sự. 2. NỘI DUNG . Thống kê phân loại thơ Nôm thế sự Nguyễn Trãi Nguyễn Bỉnh Khiêm . Tiêu chí thống kê phân loại Để tiến hành thống kê phân loại thơ thế sự trong Quốc âm thi tập QÂTT và Bạch Vân quốc ngữ thi tập BVQNTT theo đề tài chúng tôi dựa trên hai tiêu chí Khái niệm về đề tài và khái niệm thơ thế sự. a. Khái niệm đề tài Đề tài Là Phạm vi các sự kiện tạo nên cơ sở chất liệu đời sống của tác phẩm đồng thời gắn với việc xác lập chủ đề của tác phẩm. Đối với phần lớn sáng tác thơ trữ tình khái niệm đề tài gần như đồng nhất với khái niệm chủ đề. Ở các hệ thuật ngữ Châu Âu khái niệm theme bao gồm cả hai nét nghĩa đề tài và chủ đề 1 . 1 Giảng viên khoa Khoa học Xã hội trường Đại học Hồng .
