Bài viết xác lập mối liên hệ giữa Phật giáo Mật tông với tín ngưỡng thờ Mẫu qua sắc phong cho Liễu Hạnh công chúa năm 1683. Từ đó, tác giả cho rằng việc đưa công chúa Liễu Hạnh vào “Đế Thích tiên đình” (chữ dùng trong sắc phong) chính là sự chủ động sắp xếp của triều đình Lê - Trịnh dưới sự chi phối của Phật giáo Mật tông nhằm củng cố cho vương quyền. | 34 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển số 1 155 . 2020 VŨ TRỤ QUAN PHẬT GIÁO MẬT TÔNG VỚI TRUNG TÂM LÀ NÚI LỚN TU DI Ở TẦNG TRỜI ĐAO LỢI CỦA ĐẾ THÍCH PHẢN ÁNH TRONG NHÓM SẮC PHONG SỚM NHẤT CHO LIỄU HẠNH CÔNG CHÚA VÀO NỬA CUỐI THẾ KỶ XVII Chu Xuân Giao Lời Tòa soạn Chủ đích của bài viết này muốn xác lập mối liên hệ giữa Phật giáo Mật tông với tín ngưỡng thờ Mẫu qua sắc phong cho Liễu Hạnh công chúa năm 1683. Từ đó tác giả cho rằng việc đưa công chúa Liễu Hạnh vào Đế Thích tiên đình chữ dùng trong sắc phong chính là sự chủ động sắp xếp của triều đình Lê - Trịnh dưới sự chi phối của Phật giáo Mật tông nhằm củng cố cho vương quyền. Đây là một giả thuyết nghiên cứu cần được tiếp tục luận giải chí ít là cần có thêm những cứ liệu liên quan ngoài sắc phong. Trong bối cảnh tín ngưỡng thờ Mẫu của Việt Nam đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại việc nghiên cứu tách bạch những yếu tố tôn giáo trộn lẫn trong tín ngưỡng thờ Mẫu là hết sức cần thiết để tránh những biểu hiện quá đà trong thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu hiện nay. Lời mở Tính từ khởi điểm là đầu thập niên 1910 với nghiên cứu của Đào Thái Hành cho đến ngày nay trong hơn một thế kỷ của nghiên cứu hiện đại về tín ngưỡng Mẫu Liễu Liễu Hạnh công chúa Bà chúa Liễu Hạnh mối quan hệ sâu sắc giữa tín ngưỡng Mẫu Liễu với Phật giáo đã được các thế hệ học giả nối tiếp nhau luận bàn mà chủ yếu là trên hai phương diện truyền thuyết Mẫu Liễu thực hành tín ngưỡng Mẫu Liễu cơ sở thờ tự bài trí điện thờ hoạt động thờ cúng . Kế thừa có phê phán các thành quả của hai hướng nghiên cứu đó trong nhiều năm qua chúng tôi đã và đang tiếp cận tín ngưỡng Mẫu Liễu từ góc nhìn văn hóa sử nhân loại học lịch sử historical anthropology mà một mối quan tâm lớn là truy cứu các căn cước lịch sử của tín ngưỡng Mẫu Liễu qua các tư liệu gốc. Trong đó sắc phong nguyên vật là loại tư liệu gốc gác có giá trị hàng đầu. Sắc phong nguyên vật là một mảng tư liệu trọng yếu phản ánh mối quan hệ sâu sắc giữa tín ngưỡng Mẫu Liễu .
