Cách sử dụng hình ảnh trong câu đố TRIỀU NGUYÊN I. Khái quát Xem xét cách sử dụng hình ảnh của một thể loại văn học là yêu cầu cần có khi tiếp cận thể loại ấy. Tình hình nghiên cứu thể loại câu đố có nhiều hạn chế so với các thể loại khác của văn học dân gian, trong đó, có vấn đề hình ảnh. Bài viết này tìm hiểu hình ảnh trong hai mối quan hệ: - Xét trong quan hệ với vật đố, tức cách biểu thị vật đố ra sao, hình ảnh ở lời đố thường được. | Cách sử dụng hình ảnh trong câu đố TRIỀU NGUYÊN I. Khái quát Xem xét cách sử dụng hình ảnh của một thể loại văn học là yêu cầu cần có khi tiếp cận thể loại ấy. Tình hình nghiên cứu thể loại câu đố có nhiều hạn chế so với các thể loại khác của văn học dân gian trong đó có vấn đề hình ảnh. Bài viết này tìm hiểu hình ảnh trong hai mối quan hệ - Xét trong quan hệ với vật đố tức cách biểu thị vật đố ra sao hình ảnh ở lời đố thường được sử dụng theo lối lạ hoá gọi là tính lạ hoá của hình ảnh . - Xét trong quan hệ với người sử dụng một số hình ảnh được lặp đi lặp lại ở nhiều lời đố khác nhau đã phần nào cho thấy sự nhìn nhận của dân gian về vấn đề. Hình ảnh như vậy đã thể hiện hay phản ánh quan niệm gọi là tính quan niệm của hình ảnh . Vấn đề được trình bày qua việc khảo sát 2000 câu đố người Việt mà người viết sưu tập được. II. Miêu tả cách sử dụng hình ảnh trong câu đố 1. Tính lạ hoá của hình ảnh a. Ở mức độ chung trên tổng thể văn bản lời đố tính lạ hoá được thể hiện theo hai hướng miêu tả một vật đố bằng nhiều dạng vẻ không giống nhau và sự miêu tả khác thường một vật đố tạo nên một thứ kì dị. Đọc các lời đố sau - Tám sào chống cạn Hai nạng chống xiên Con mắt láo liên Cái đầu không có - Tám thằng dân vần cục đá tảng Hai ông xã xách nạng chạy theo - Trên chữ nhất bình phong che kín Dưới chữ thập che kín bình phong Trên chữ phi pháo nổ đùng đùng Dưới chữ tẩu mưa bay lác đác - Thiếp đà lỗi đạo chàng ơi Sinh ra phận gái nằm côi bụng chồng. Mùa hè cho chí mùa đông May được cái áo thì chồng mang đi. Nợ nần kẻ kéo người trì Thân thiếp thiếp chịu chẳng can chi đến chàng . Hai lời đầu gồm các hình ảnh liên quan đến việc chèo chống và sự nhộn nhịp của đám người khiêng vật nặng đều cùng đố về con cua con ghẹ. Hai lời tiếp theo có bóng dáng của chữ nghĩa và chuyện lỗi đạo việc hi sinh cho chồng của người vợ đều cùng đố về cái cối xay. Những thứ khác biệt nhau được dùng để đố về cùng một vật khi tập hợp lại cho thấy chúng luôn mới lạ. Tất nhiên không phải bất kì một sự vật hiện .
