Đặc điểm của lời đố trong câu đố người Việt TRIỀU NGUYÊN I. Câu đố gồm hai bộ phận: vật đố và lời đố. Mỗi bộ phận có các đặc điểm riêng. Bài viết này xem xét đặc điểm của lời đố, trên cơ sở 2000 câu đố người Việt được khảo sát . Lời đố là một văn bản bằng văn vần, nhằm thể hiện vật đố theo bốn phương thức: tả thực, chuyển trường, chơi chữ và tá ý. II. Lời đố xét về nội dung và đặt trong quan hệ với vật đố, có hai đặc điểm nổi bật,. | Đặc điểm của lời đố trong câu đố người Việt TRIỀU NGUYÊN I. Câu đố gồm hai bộ phận vật đố và lời đố. Mỗi bộ phận có các đặc điểm riêng. Bài viết này xem xét đặc điểm của lời đố trên cơ sở 2000 câu đố người Việt được khảo sát . Lời đố là một văn bản bằng văn vần nhằm thể hiện vật đố theo bốn phương thức tả thực chuyển trường chơi chữ và tá ý. II. Lời đố xét về nội dung và đặt trong quan hệ với vật đố có hai đặc điểm nổi bật đó là tính xác thực và tính lạ hoá. 1. Tính xác thực của lời đố A. Lời đố trong quan hệ với vật đố phải xác thực hợp lẽ. Những chi tiết được nêu trong lời đố là những cơ sở để suy ra vật đố. Không phải các đặc điểm của vật đố hình dáng cách tác động công dụng . đều được lời đố nêu hết mà chỉ một vài chi tiết trong số chúng được lựa chọn. Nhưng khi đã nêu thì các chi tiết ấy phải tương ứng một cách xác thực với vật đố tức thông tin chứa đựng trong lời đố so với vật đố có thể thiếu chứ không được thừa và chúng đều hợp lẽ . B. Tính xác thực của lời đố được thể hiện qua các yếu tố hướng đến vật đố 1 Yếu tố chỉ định tổng loại đó là cái hay con cây . gì 2 Yếu tố chỉ nơi chốn sinh thành hay phát huy tác dụng 3 Yếu tố chỉ thời gian phát sinh phát triển 4 Yếu tố chỉ công dụng chức năng 5 Yếu tố miêu tả vóc dáng tính chất hoạt động. a. Yếu tố chỉ định tổng loại đó là cái hay con cây . gì Yếu tố chỉ định tổng loại thường đặt ở đầu có khi nằm cuối lời đố khiến lời đố trở thành một câu hỏi. Thí dụ - Cái gì dạo phố dưới xuân Đi đầu xuống đất chọc chân lên trời cái đinh giày - Con gì vỗ cánh bay nhanh Không đẻ trứng lại đẻ thành con ngay con dơi - Cây gì đông héo hè tươi Hoa làm chong chóng giữa trời đuổi nhau Mối mọt quen thói đục vào Gặp ngay chất đắng buồn rầu nhả ra cây xoan - Hòn gì bằng đất nặn ra xếp vào lò lửa nung ba bốn ngày Khi ra má đỏ hây hây Mình vuông chăn chắn đem xây cửa nhà hòn gạch - Hoa gì quả quyện với trầu Để cho câu chuyện mở đầu nên duyên hoa cau - Quả gì ăn chẳng được nhiều Nhưng mà nhìn thấy bao nhiêu người thèm quả chanh - Thân dài .
