bài viết tiến hành tìm hiểu về cuộc đời, sự nghiệp của danh nhân Đặng Nguyên Cần và bức trướng chữ Hán của làng Lương Điền mừng tặng cụ Phó bảng Đặng Nguyên Cẩn. | XỨ NGHỆ - ĐẤT VÀ NGƯỜI DANH NHÂN ĐẶNG NGUYÊN CẨN VÀ BỨC TRƯỚNG MỪNG ÔNG ĐẬU PHÓ BẢNG n Đào Tam Tỉnh 1. Đặng Nguyên Cẩn 1866-1923 Phó bảng khoa Ất Mùi - Thành Thái thứ 7 1895 . hiệu Thai Sơn Tam Thai con trai của Cử Trước khi đi thi ông đã là Giáo thụ huyện Hưng nhân Đặng Thai Hài quê làng Lương Nguyên sau khi đỗ Đại khoa được thăng Đốc học Điền tổng Bích Hào nay là xã Thanh Nghệ An rồi đổi Đốc học Bình Thuận. Ông là Xuân huyện Thanh Chương tỉnh Nghệ danh sĩ có tiếng về học vấn uyên bác về văn thơ An. Ông là em trai của Tú tài Đặng Thúc nhất là trong cuộc vận động Duy Tân đầu thế kỷ. Hứa và là thân phụ của GS. Đặng Thai Năm 1908 trong phong trào chống thuế Trung kỳ Mai. Ông đi thi Hương lấy tên là Đặng ông bị thực dân Pháp bắt đày đi Côn Đảo bị tù 13 Thai Nhẫn đỗ Cử nhân khoa Mậu Tý năm và được trả tự do năm 1921. niên hiệu Đồng Khánh thứ 3 1888 . Ông Cụ Đặng Nguyên Cẩn là một bạn tù rất được cụ đổi tên là Đặng Nguyên Cẩn đi thi Hội đỗ Huỳnh Thúc Kháng trọng vọng và được đánh giá hết lời trong sách Thi tù tùng thoại như sau Cụ Đặng Nguyên Cẩn một nhà túc học sĩ phu Nghệ Tĩnh xem như núi Thái Sơn sao Bắc Đẩu là một người bạn già của cụ Sào Nam. Vóc người nhỏ bé mặt mũi đen xạm ngoài văn học ra toàn không biết cái thứ gì. Tướng cụ xấu nếu như người không quen biết mà mới gặp cụ lần đầu tất cho là người không biết chữ Nhất là một mà ai có dè trong bụng như kho sách khí áp ngàn quân cái ngòi bút cổ cảnh không ai sánh cùng với cái tướng xấu quê đen quạm kia hiệp thành cái lạ mà người đời ít có Phong triều tân học ở Nghệ Tĩnh cụ cùng cụ Ngô Tập Xuyên đề xướng mà cụ chuyên về mặt giáo dục. quan trường vẫn trọng cụ. Cụ giao du khắp cả trong nước thường tự xưng là phái ôn hòa lấy việc đào tạo bọn hậu tiến làm trách nhiệm mình. Bọn học trò cụ ở Nghệ Tĩnh nhiều người xuất sắc trong đám tân học như Ngư Hải Đặng Danh nhân Đặng Nguyên Cẩn Thái Thân Tùng Nam Phạm Văn Ngôn đều học 1866-1923 trò cao túc của cụ sau chết về việc nước cả . SỐ 8 2020 Tạp chí 48 KH-CN Nghệ An XỨ NGHỆ -
