Bài viết tìm hiểu về tượng Phật nhỏ trang trí trên tóc của bồ tát; danh hiệu Tara của pho tượng đồng Đồng Dương; thảo luận thêm về pho tượng được gọi là Laksmindra-Lokesvara của Phật viện Đồng Dương. | Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển số 2 156 . 2020 17 NHẬN THỨC MỚI VỀ PHO TƯỢNG BỒ TÁT BẰNG ĐỒNG CỦA PHẬT VIỆN ĐỒNG DƯƠNG LAKSMINDRA-LOKESVARA PRAJNAPARAMITA HAY TARA Trần Kỳ Phương Nguyễn Thị Tú Anh Dẫn nhập Pho tượng đồng này đã được phát hiện vào tháng Tám năm 1978 và được công bố lần đầu năm 1979 trên tạp chí Khảo cổ học Hà Nội. Laksmindra-Lokesvara là danh hiệu của Phật viện vihara xuất hiện trong minh văn của vua Indravarman II trị vì khoảng năm 875 Công nguyên phát hiện tại di tích Đồng Dương và danh hiệu này đã được lấy làm tên gọi cho pho tượng đồng nói trên Trần Kỳ Phương 1979 61- 62 . Sau đó trong một tham luận ngắn Ngô Văn Doanh cũng gọi tượng này là Laksmindra- Lokesvara 1980 195-96 . Từ đó về sau pho tượng đã thu hút thêm nhiều nghiên cứu nhất là về mặt tiếu tượng học iconography . Năm 1984 Jean Boisselier công bố một nghiên cứu công phu trên tạp chí Trường Viễn đông Bác cổ BEFEO ở Paris 1 trong đó ông Hình 1 Pho tượng đồng bồ tát Tara Đồng đã định danh cho pho tượng là Tara Boisselier Dương cuối thế kỷ thứ 9. Bảo quản tại 1984 319-38 . Năm 2005 Trian Nguyen Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng. Ảnh Paisarn Piammattawat Bangkok. 2005 5-37 đã công bố một nghiên cứu đầy đủ khác về pho tượng này gọi tên tượng là Laksmindra-Lokesvara. Năm 2005 Nandana Chutiwongs 2005 86 gọi tên tượng là Prajanaparamita Trí Độ Bát Nhã Ba La Mật . Một số nhà lịch sử nghệ thuật như Pierre Baptiste 2005 210-11 cũng gọi tượng là Tara dù vẫn còn nghi vấn Parul Dhar 2014 121-26 đã phân vân giữa Hội Văn học và Nghệ thuật các Dân tộc thiểu số Việt Nam. Trường SOAS Đại học London. 18 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển số 2 156 . 2020 ba danh hiệu Lokesvara Tara Prajnaparamita khi đề cập đến pho tượng này Nguyễn Hoàng Hương Duyên 2018 170-72 cũng chưa thể định danh được là Laksmindra- Lokesvara hay là Tara. Cả hai danh hiệu này hiện áp dụng cho pho tượng đang được trưng bày tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng BTĐKCĐN . 2 Bài này sẽ phân tích về ba danh hiệu được áp dụng cho pho tượng là .
