Bài viết tập trung trình bày một số yếu tố ngữ âm trong việc xây dựng tín hiệu thẩm mĩ của ngôn ngữ trong các văn bản thơ ca trữ tình trong SGK THPT hiện hành. Đó là những yếu tố nằm trong cơ cấu của một âm tiết: Âm đầu, vần và thanh điệu. | HNUE JOURNAL OF SCIENCE DOI Social Sciences 2020 Volume 65 Issue 8 pp. 109-118 This paper is available online at http MỘT SỐ YẾU TỐ NGỮ ÂM TRONG VIỆC XÂY DỰNG TÍN HIỆU THẨM MĨ CỦA NGÔN NGỮ THƠ CA Lê Thị Thùy Vinh Khoa Ngữ văn Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 Tóm tắt Các yếu tố ngữ âm trong ngôn ngữ văn học nói chung và ngôn ngữ thơ ca nói riêng có vai trò quan trọng trong việc biểu đạt nội dung biểu trưng hay biểu cảm của tín hiệu ngôn ngữ. Sự biểu đạt này không được thể hiện một cách trực tiếp rành mạch mà chỉ được gợi ra được cảm nhận khi yếu tố ngữ âm hành chức trong ngôn từ cụ thể. Bài viết tập trung trình bày một số yếu tố ngữ âm trong việc xây dựng tín hiệu thẩm mĩ của ngôn ngữ trong các văn bản thơ ca trữ tình trong SGK THPT hiện hành. Đó là những yếu tố nằm trong cơ cấu của một âm tiết âm đầu vần và thanh điệu. Những yếu tố này có vai trò điển hình trong việc góp phần biểu đạt giá trị nội dung của tín hiệu ngôn ngữ từ đó khẳng định ưu thế của hệ thống ngữ âm trong ngôn ngữ thơ ca như một chỉ dẫn để thực hiện chức năng thơ ca. Từ khóa Tín hiệu thẩm mĩ biểu tượng ngữ âm ngôn ngữ thơ ca ý nghĩa biểu trưng. 1. Mở đầu . Lí thuyết tín hiệu thẩm mĩ trong ngôn ngữ văn học là một trong những lí thuyết giúp người đọc giải mã văn bản nghệ thuật một cách đáng tin cậy tránh lối thẩm bình suy diễn chủ quan. Cơ chế để hình thành lí thuyết này là dựa trên quá trình tạo nghĩa của tín hiệu trên các bình diện ngữ âm từ vựng và cú pháp. Điều này đã được Đỗ Hữu Châu người đặt cơ sở cho nghiên cứu tín hiệu thẩm mĩ ở Việt Nam thừa nhận 1 . Từ đó đến nay đã 30 năm rất nhiều tác giả nghiên cứu về tín hiệu thẩm mĩ như Trương Thị Nhàn 2 Mai Thị Kiều Phượng 3 Bùi Minh Toán 4 Bùi Trọng Ngoãn 5 Những nghiên cứu này đã chỉ ra đặc điểm của tín hiệu thẩm mĩ trong tác phẩm văn chương cả về phương diện lí luận và ứng dụng. . Các yếu tố ngữ âm trong ngôn ngữ văn học nói chung và ngôn ngữ thơ ca nói riêng có vai trò quan trọng trong việc biểu
