Nghiên cứu này hy vọng sẽ đóng góp thiết thực cho việc nghiên cứu các hành vi ngôn ngữ tiếng Việt, là một nguồn dữ liệu phục vụ nghiên cứu và học tập và là những gợi ý hữu ích có thể ứng dụng trong hoạt động giao tiếp của cộng đồng. | HNUE JOURNAL OF SCIENCE DOI Social Sciences 2020 Volume 65 Issue 8 pp. 119-128 This paper is available online at http HÀNH VI NGÔN NGỮ TRÁCH TRONG TIẾNG VIỆT Nguyễn Thu Hạnh Phòng Công tác chính trị - Học sinh sinh viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội Tóm tắt. Mỗi hành vi ngôn ngữ đều có thể sử dụng một cách trực tiếp hoặc gián tiếp tùy thuộc vào mục đích của người nói. Các hành vi ngôn ngữ gián tiếp có thể được sử dụng linh hoạt theo ý định mục đích của người sử dụng và một số hành vi gián tiếp khi được sử dụng thì lịch sự hơn so với hành vi đó ở dạng trực tiếp. Đây là những lợi thế của các hành vi ngôn ngữ gián tiếp. Việc thực hiện gián tiếp mỗi hành vi ngôn ngữ đều có những cách thức riêng biểu đạt những ý nghĩa và giá trị riêng không giống nhau nên cần được nghiên cứu đầy đủ để có thể có đánh giá đúng về hành vi. Dựa trên kết quả khảo sát 647 hành vi ngôn ngữ trách trong đó có 448 hành vi trách gián tiếp trong tiếng Việt trên ba khối ngữ liệu tác phẩm văn học hội thoại ghi chép hằng ngày hội thoại ghi âm trong trường học chúng tôi phân loại chỉ ra các dạng gián tiếp của hành vi ngôn ngữ trách gọi tắt là hành vi trách cũng như tác dụng ý nghĩa của chúng trong việc biểu thị nội dung trách và thái độ của người sử dụng. Nghiên cứu này hy vọng sẽ đóng góp thiết thực cho việc nghiên cứu các hành vi ngôn ngữ tiếng Việt là một nguồn dữ liệu phục vụ nghiên cứu và học tập và là những gợi ý hữu ích có thể ứng dụng trong hoạt động giao tiếp của cộng đồng. Từ khóa hành vi ngôn ngữ hành vi trách hành vi trách gián tiếp. 1. Mở đầu Lí thuyết hành vi ngôn ngữ được khởi xướng từ Austin và tiếp tục được phát triển bởi các nhà nghiên cứu khác. Austin đã chỉ ra ba kiểu hành vi ngôn ngữ hành vi tạo lời hành vi ở lời và hành vi mượn lời và tiến hành phân loại các hành vi ngôn ngữ 1 . Searle phát triển cách phân loại hành vi ngôn ngữ 2 và đề cập sâu hơn tới hành vi ngôn ngữ gián tiếp 3 Bach và Harnish có những kết quả phân loại hành vi ngôn
