Bài viết xác nhận độ tin cậy cao trong nhận diện lan Hài Hương lan (P. emersonii) trên cơ sở kết hợp nghiên cứu sử trình tự DNA mã vạch rbcL với các đặc điểm mô tả hình thái. | TNU Journal of Science and Technology 225 11 18 - 25 SỬ DỤNG ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI VÀ MÃ VẠCH DNA ĐỂ ĐỊNH DANH LAN HÀI HƯƠNG LAN Paphiopedilum emersonii Nguyễn Thị Hải Yến1 Chu Hoàng Mậu2 Đỗ Tiến Phát3 4 1Trường Đại học Khoa học ĐH Thái Nguyên 2Trường Đại học Sư phạm ĐH Thái Nguyên 3Viện Công nghệ Sinh học Viện Hàn Lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam 4Học viện Khoa học và Công nghệ Viện Hàn Lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam TÓM TẮT Họ Lan Orchidacea là một họ thực vật rất lớn với nhiều loài cho hoa đẹp giá trị cao. Trong họ Lan chi lan Hài Paphiopedilum có nhiều loài cho hoa đẹp đặc biệt được yêu thích. Hiện nay chi lan này đang bị đe dọa nghiêm trọng do khai thác không kiểm soát nhiều loài trong chi có nguy cơ tuyệt chủng. Việt Nam có 22 trong tổng số khoảng 80 loài Paphiopedilum. Nhiều loài trong chi có hình thái tương đồng về thân lá rất dễ nhầm lẫn khi phân biệt bằng mắt thường khi cây không có hoa. Chính vì vậy phát triển các phương pháp để nhận diện lan Hài là rất cần thiết. Bài báo trình bày kết quả phân tích hình thái cấu tạo thân rễ lá đặc biệt là chi tiết hoa của lan Hài Hương lan P. emersonii có nguồn gốc tại Thái Nguyên Việt Nam kết hợp với việc xác định trình tự gen lục lạp rbcL để nhận diện P. emersonii. Kết quả cho thấy đoạn gen rbcL được phân lập từ mẫu Hài Hương lan có kích thước 683 bp. Trình tự nucleotide của đoạn gen rbcL được phân tích và so sánh với các trình tự trên ngân hàng gen NCBI . Độ tương đồng về trình tự nucleotide của mẫu nghiên cứu so với một số loài trong chi Paphiopedilum dao động từ 99 13 đến 99 98 GenBank . Trên sơ đồ phân loại hình cây thiết lập dựa trên trình tự gen rbcL Hài Hương lan P. emersonii có quan hệ gần gũi với Hài Hồng P. delenatii . Từ khóa DNA mã vạch P. emersonii hình thái thực vật gen rbcL Orchidacea Ngày nhận bài 25 7 2020 Ngày hoàn thiện 16 9 .
