Tập luyện cho học sinh khai thác các hoạt động khái quát hóa, đặc biệt hóa, phát hiện mối quan hệ chung - riêng trong quá trình dạy học toán ở trường phổ thông là việc cần thiết và có thể thực hiện được. Bài báo nêu một số ví dụ và khái quát hóa được sơ đồ dạy học theo hướng khai thác mối quan hệ giữa các hoạt động, thông qua đó góp phần phát triển cho học sinh khả năng hệ thống hóa. | JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE 2012 Vol. 57 No. 10 pp. 19-25 RÈN LUYỆN KHÁI QUÁT HÓA CÙNG VỚI ĐẶC BIỆT HÓA VÀ HỆ THỐNG HÓA CHO HỌC SINH TRONG KHI DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG Thái Thị Hồng Lam Nguyễn Thị Mỹ Hằng Trường Đại học Vinh Email hlamdhv@ Tóm tắt. Tập luyện cho học sinh khai thác các hoạt động khái quát hóa đặc biệt hóa phát hiện mối quan hệ chung - riêng trong quá trình dạy học toán ở trường phổ thông là việc cần thiết và có thể thực hiện được. Bài báo nêu một số ví dụ và khái quát hóa được sơ đồ dạy học theo hướng khai thác mối quan hệ giữa các hoạt động thông qua đó góp phần phát triển cho học sinh khả năng hệ thống hóa. Từ khóa Khái quát hóa đặc biệt hóa hoạt động trí tuệ. 1. Mở đầu Việc rèn luyện các hoạt động trí tuệ cơ bản cho học sinh là một trong những mục đích cần đạt được trong dạy học Toán ở trường phổ thông. Khái quát hóa là hoạt động trí tuệ có vai trò quan trọng trong hoạt động nhận thức nói chung và trong học tập môn Toán nói riêng. Vì vậy giáo viên cần khai thác triệt để các tình huống có thể để tập luyện hoạt động này cho học sinh trong quá trình dạy học. Tuy nhiên việc tập luyện hoạt động này không thể tiến hành một cách độc lập riêng biệt mà phải kết hợp cùng với một số hoạt động khác liên quan thì mới đạt hiệu quả cao. Tập luyện cho học sinh khai thác các hoạt động khái quát hóa đặc biệt hóa phát hiện mối quan hệ chung - riêng trong quá trình dạy học Toán ở trường phổ thông là việc cần thiết và có thể thực hiện được. Trong bài báo này chúng tôi quan tâm việc rèn luyện hoạt động phát hiện mối quan hệ chung - riêng khái quát hóa và đặc biệt hóa qua đó góp phần phát triển cho học sinh khả năng hệ thống hóa. 2. Nội dung nghiên cứu . Một số khái niệm Hệ thống hóa là sự sắp xếp trong tư duy các đối tượng và hiện tượng theo nhóm và nhóm nhỏ tùy theo các mặt giống nhau và khác nhau của chúng 4 55 . Một trong những phương diện của hệ thống hóa là làm rõ những mối quan hệ giữa những kiến thức khác nhau liên quan đến khái quát hóa.
