Hiện tượng con người phải chịu những nỗi oan uổng đã phần nào cho chúng ta thấy thực trạng xã hội phong kiến đương thời. Vì vậy, nhu cầu được giải oan không chỉ là niềm khao khát của cá nhân mà trở thành khát khao của cả thời đại đòi công lí, chính nghĩa cho những người vô tội. | JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Science Sci. 2011 Vol. 56 No. 8 pp. 80-88 ĐỀ TÀI OAN VÀ GIẢI OAN TRONG VĂN HỌC TRUNG ĐẠI VIỆT NAM Trần Thu Hiền Trường Cán bộ Phụ nữ Trung ương E-mail tranhienvan@ Tóm tắt. Oan và giải oan của con người là một đề tài khá phổ biến trong văn học Việt Nam thời trung đại. Đề tài này đã xuyên suốt nhiều thế kỉ văn học từ tác phẩm Tổ gia thực lục thế kỉ XIV thơ chữ Hán của Nguyễn Trãi thế kỉ XV truyện Truyền kì của Nguyễn Dữ thế kỉ XVI truyện Nôm thế kỉ XVIII và ngâm khúc thế kỉ XIX. Hiện tượng con người phải chịu những nỗi oan uổng đã phần nào cho chúng ta thấy thực trạng xã hội phong kiến đương thời. Vì vậy nhu cầu được giải oan không chỉ là niềm khao khát của cá nhân mà trở thành khát khao của cả thời đại đòi công lí chính nghĩa cho những người vô tội. 1. Mở đầu Trong cuộc đời mỗi con người một việc đáng sợ và bất hạnh là bị đổ tội gieo vạ vu báng dẫn đến việc phải chịu hình phạt hoặc phải chết. Đó chính là nỗi oan mà không ít người đã gặp phải. Và hành trình giải oan như một lẽ tất yếu để tìm lại công bằng chính nghĩa cho những người vô tội. Từ cuộc đời oan và giải oan đã đi vào văn chương. Văn học trung đại Việt Nam đã có rất nhiều tác phẩm đề cập đến đề tài này. Bởi đây là một hiện tượng đặc biệt trong đời sống tinh thần người Việt. Nó không chỉ là một mảng hiện thực đời sống mà còn thể hiện tư tưởng nhân đạo chủ nghĩa của dân tộc. 2. Nội dung nghiên cứu . Khái niệm oan và giải oan . Khái niệm oan Trong thực tế đời sống khái niệm oan được hiểu nhiều cách. Thứ nhất oan là do tai vạ vu vơ quàng vào thân đeo bám lấy số phận khiến oan chồng lên oan. Thứ hai oan là bị người khác quy cho tội mà bản thân không gây nên phải chịu sự trừng phạt mà bản thân không đáng phải chịu. Điều này cũng đồng nghĩa với cách hiểu oan là bị quy tội không đúng chịu sự trừng phạt một cách sai trái vô lý. Thứ ba oan là trái với lẽ công bình ngược với lẽ phải với nhiều sự mù mờ không rõ ràng rành mạch. 80 Đề tài oan và giải oan trong văn học trung .
