Mẫu hình nam nhi để lại dấu ấn sớm nhất có lẽ là trong bài thơ Thuật hoài của Phạm Ngũ Lão đã cho chúng ta những cảm nhận về một nhân cách cao đẹp đời Trần của chí làm trai: Nam nhi phải có khí phách trượng phu, có lí tưởng anh hùng và trách nhiệm, tâm huyết thực sự với triều đình mình phụng sự. Bởi vậy vũ đài hoạt động của người anh hùng trong Thuật hoài phải là “giang sơn” - hình ảnh biểu trưng cho vũ trụ, nguồn cội cấp nhân cách cao quý cho nam nhi. | JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Social Sci. 2012 Vol. 57 No. 2 pp. 58-64 MẪU HÌNH NAM NHI ĐỜI TRẦN QUA BÀI THƠ THUẬT HOÀI CỦA PHẠM NGŨ LÃO Nguyễn Thị Giang Trường Đại học Khoa học Xã hội amp Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội E-mail anhthu-it@ Tóm tắt. Mẫu hình nam nhi để lại dấu ấn sớm nhất có lẽ là trong bài thơ Thuật hoài của Phạm Ngũ Lão đã cho chúng ta những cảm nhận về một nhân cách cao đẹp đời Trần của chí làm trai Nam nhi phải có khí phách trượng phu có lí tưởng anh hùng và trách nhiệm tâm huyết thực sự với triều đình mình phụng sự. Bởi vậy vũ đài hoạt động của người anh hùng trong Thuật hoài phải là giang sơn - hình ảnh biểu trưng cho vũ trụ nguồn cội cấp nhân cách cao quý cho nam nhi. Từ khóa Mẫu hình nam nhi chí làm trai khí phách trượng phu Thuật hoài Phạm Ngũ Lão. 1. Mở đầu Thời Trần có những con người mà Lê Quý Đôn khen là phong độ như sĩ quân tử đời Hán đời sau ít ai sánh kịp. Họ là ai liệu Lê Quý Đôn có xác đáng không Nam nhi có phải là mẫu người mà Lê Quý Đôn định nói tới không Và mẫu người lí tưởng đó đã được thể hiện trong văn học như thế nào Như chúng ta đều biết thời đại nhà Trần là một thời đại oanh liệt với chiến công rực rỡ ba lần đánh tan quân Nguyên - Mông một đội quân hùng mạnh nhất thời bấy giờ. Thời đại anh hùng tất sản sinh ra những anh hùng và nhân cách lớn. Những tác giả như Trần Quang Khải Trần Quốc Tuấn Phạm Ngũ Lão Đặng Dung. vừa là võ tướng vừa thuộc dòng dõi thế gia. Bởi vậy ở họ vừa có vinh quang danh tiếng vừa có nghĩa vụ trách nhiệm đối với bản thân và triều đình. Địa vị xã hội quyền lợi của đẳng cấp lãnh đạo tất nhiên chi phối đến quan niệm sống lí tưởng sống của họ và ảnh hưởng đến sự biểu hiện cái tôi trữ tình nhân vật trữ tình trong thơ ca của họ. Sự thôi thúc mãnh liệt sục sôi trong những con người thời đại luôn muốn mang tài đức để phụng sự hết mình cho triều đình để xứng đáng với dòng dõi quý tộc tôn thất của mình như Trần Quang Khải Trần Quốc Tuấn Phạm Ngũ Lão Đặng Dung. . . đã tạo nên một mẫu hình nhân cách .
