Người sản xuất là yếu tố quyết định sự phát triển của lực lượng sản xuất. Tuy nhiên, để xác định trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, ta cần căn cứ vào trình độ phát triển của công cụ sản xuất, chứ không căn cứ vào trình độ phát triển của người sản xuất. Nhà khoa học cũng là người sản xuất nếu tri thức khoa học của các nhà khoa học được ứng dụng trong sản xuất. | Quan hệ giữa người sản xuất với công cụ sản xuất Nguyễn Ngọc Hà1 Phạm Thanh Hà2 1 Viện Triết học Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Email nguyenngocha08@ 2 Học viện Chính trị khu vực I Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Email phamthanhha67@ Nhận ngày 5 tháng 6 năm 2019. Chấp nhận đăng ngày 12 tháng 8 năm 2019. Tóm tắt Người sản xuất là yếu tố quyết định sự phát triển của lực lượng sản xuất. Tuy nhiên để xác định trình độ phát triển của lực lượng sản xuất ta cần căn cứ vào trình độ phát triển của công cụ sản xuất chứ không căn cứ vào trình độ phát triển của người sản xuất. Nhà khoa học cũng là người sản xuất nếu tri thức khoa học của các nhà khoa học được ứng dụng trong sản xuất. Ngay từ cách đây hàng ngàn năm tri thức khoa học của các nhà khoa học đã trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp vì đã được ứng dụng trong sản xuất. Sức lao động của người sản xuất trong đó có sức lao động của người lao động trí óc nói chung và nhà khoa học nói riêng là nguồn gốc duy nhất tạo ra giá trị trao đổi của hàng hóa và giá trị gia tăng của hàng hóa. Từ khóa Lực lượng sản xuất người sản xuất công cụ sản xuất tư liệu sản xuất. Phân loại ngành Triết học Abstract Producers are the decisive factor for the development of production forces. However to determine the development level of the latter we need to base on the development level of production tools rather than the development level of producers. Scientists are also producers if their scientific knowledge is applied in production. Since thousands of years ago such knowledge has been a direct production force as it has been applied in production. Labour of producers including that of intellectual workers in general and scientists in particular is the only source of exchange values and added values of goods. Keywords Production forces producers production tools production materials. Subject classification Philosophy 3 Khoa học xã hội Việt Nam số 1 - 2020 1. Mở đầu còn bị hư hỏng đi do sức mạnh hủy hoại của