Là hai nước láng giềng có chung một kẻ thù, nên ngay từ đầu cuộc chiến đấu của nhân dân hai nước Lào - Việt đã có sự liên hệ mật thiết với nhau. Khởi nghĩa Chậu Phạ Pat Chay (1918-1922), là một trong những ví dụ điển hình, nói lên tình đoàn kết chiến đấu thắm tình hữu nghị giữa hai dân tộc chống lại thực dân Pháp. | JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Social Sci. 2011 Vol. 56 No. 2 pp. 27-32 KHỞI NGHĨA CHẬU PHẠ PAT CHAY 1918 - 1922 - MỘT BIỂU HIỆN SINH ĐỘNG CỦA TÌNH ĐOÀN KẾT CHIẾN ĐẤU LÀO - VIỆT CHỐNG THỰC DÂN PHÁP Đinh Ngọc Ruẫn Trường Đại học Tây Bắc 1. Mở đầu Nửa sau thế kỉ XIX thực dân Pháp nổ súng xâm lược và từng bước thiết lập ách thống trị của mình trên toàn cõi Đông Dương. Dưới ách thống trị của chúng nhân dân các nước Đông Dương trong đó có nhân dân Lào đã nhiều lần nổi dậy đấu tranh. Là hai nước láng giềng có chung một kẻ thù nên ngay từ đầu cuộc chiến đấu của nhân dân hai nước Lào - Việt đã có sự liên hệ mật thiết với nhau. Khởi nghĩa Chậu Phạ Pat Chay 1918-1922 là một trong những ví dụ điển hình nói lên tình đoàn kết chiến đấu thắm tình hữu nghị giữa hai dân tộc chống lại thực dân Pháp. 2. Nội dung nghiên cứu . Vài nét về cuộc khởi nghĩa Với hiệp ước Pháp - Xiêm kí kết tại Băngcốc 3-10-1893 thực dân Pháp đã chính thức bắt đầu đặt ách thống trị của mình trên đất nước Lào cũng như trên toàn cõi Đông Dương. Để đạt được mục đích thống trị thực dân Pháp không ngừng tăng cường vơ vét bóc lột nhân dân Lào bằng đủ mọi biện pháp như thực hiện chế độ thuế khoá rất nặng nề và chế độ lao dịch vô cùng hà khắc. Trong Lịch sử Lào hiện đại tập II các tác giả thông qua việc trích dẫn tư liệu đã phản ánh về vấn đề này như sau Thuế má tăng vọt lên nhiều thứ thuế xưa chưa từng có nay phải nộp cho người Pháp. Thuế thân trước đây quy định là 0 6 đồng nay tăng vọt lên 2 đồng. Số người miễn thuế giảm dần. và phu phen nặng nhọc mỗi người phải đi phu hai tháng trong một năm không kịp hồi sức 7 22 . Ngoài ra thực dân Pháp còn thực hiện chính sách ngu dân và chính sách chia để trị gây thù hằn giữa các dân tộc. Xứ Lào thuộc Pháp chỉ khoảng ba triệu dân mà chúng đã áp dụng ba chế độ cai trị khác nhau bảo hộ trực trị và quân quản . Để nâng cao hiệu quả của chính sách chia 27 Đinh Ngọc Ruẫn để trị bọn thực dân còn dùng bộ máy quan lại cũ và một số tù trưởng tộc trưởng làm tay sai đàn áp và đè nén .
