Việc sử dụng “mã kép” điêu luyện đã giúp Marquez xây dựng thành công hình tượng nhân vật đại tá Aureliano bất hủ. Con người này mang trong mình gần hết mọi dư âm của thời đại, những biến cố lớn lao của người dân Colombia, những điều đạt được và cả những gì chưa thể đạt được, nhưng trên hết dấy là một tâm hồn nhân văn vô hạn độ, người biết sống cho lí tưởng cao đẹp của cuộc đời. | JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Social Sci. Science. 2010 Vol. 55 No. 7 pp. 3-15 MÃ KÉP TRONG HÌNH TƯỢNG AURELIANO CỦA GABRIEL GARCIA MARQUEZ Lê Huy Bắc Đại học Sư phạm Hà Nội 1. Đặt vấn đề Mã kép double code là một trong những khái niệm cơ bản của chủ nghĩa hậu hiện đại. Thuật ngữ được đưa ra lần đầu bởi nhà phê bình kiến trúc Hoa Kỳ Charles Jencks 1939 . Ông cho rằng kiến trúc hậu hiện đại cần phải bao hàm trong nó mã kép. Đó chính là sự trộn lẫn giữa các phong cách bác học và đại chúng cũ và mới hiện đại và cổ điển. Nguyên tắc của việc tạo mã kép là nghệ sĩ phải bố trí sao đó để tính chất kép được thể hiện trong một sự vật hiện tượng và ngay cùng lúc. Đây cũng chính là những nguyên tắc nền tảng của mã kép trong văn chương. Văn chương hậu hiện đại sử dụng mã kép một mặt làm tăng thêm tính biểu đạt cho hình tượng mặt khác quan trọng hơn là tạo nên cảm hứng mỉa mai Irony cho lời văn. Bản chất của việc sử dụng mã kép là để chế giễu những cái cũ cái bảo thủ không hợp thời để ngăn ngừa những diễn ngôn tích cực đương đại có nguy cơ trở thành đại tự sự. Mã kép được sử dụng trong nhại nhằm tăng hiệu quả đối thoại bên trong và ngoài văn bản tăng sức mạnh đả phá những đại tự sự tăng tính liên văn bản tạo khoảng trống cho trường liên tưởng của người đọc để họ xâm nhập sâu hơn vào bản chất của sự kiện hình tượng trong văn chương hậu hiện đại. Mã kép của hậu hiện đại gồm chứa trong nó tính năng kép vừa xác lập nghĩa và trường nghĩa của mã đồng thời lại đưa ra cơ chế giải mã bằng cách phi mã thông qua việc chế giễu mỉa mai những ý nghĩa vừa được thiết lập. Các cơ chế sinh nghĩa của văn bản hậu hiện đại đều được dừng ở mức độ gợi hoặc tạo đường link thậm chí là siêu kết nối hyperlink để người đọc tự xác lập các trường nghĩa hoặc mỉa mai các trường nghĩa của mã. Roland Barthes cũng quan tâm đến mã trong tác phẩm văn học. Ông chia mã thành năm kiểu mã văn hóa mã giải thích mã tượng trưng mã kí hiệu mã trần thuật. Quan niệm mã của Barthes vượt qua khuôn khổ của chủ nghĩa cấu trúc. Ông
