Trên cơ sở khảo cứu, phân tích các nguồn sử liệu về hoạt động cầu đảo của các chúa Nguyễn giai đoạn 1558-1777, bài viết chỉ ra những biểu hiện hỗn dung tôn giáo. Bài viết cũng chỉ ra xu hướng quan phương hóa hoạt động cầu đảo và ý nghĩa của nó trong việc khẳng định vai trò thống trị của các chúa Nguyễn. | 68 Nghiên cứu Tôn giáo. Số 9 2018 TRƯƠNG THÚY TRINH NHỮNG BIỂU HIỆN CỦA TÂM THỨC HỖN DUNG TÔN GIÁO QUA NGHIÊN CỨU HOẠT ĐỘNG CẦU ĐẢO CỦA CÁC CHÚA NGUYỄN 1558 - 1777 Tóm tắt Trên cơ sở khảo cứu phân tích các nguồn sử liệu về hoạt động cầu đảo của các chúa Nguyễn giai đoạn 1558-1777 bài viết chỉ ra những biểu hiện hỗn dung tôn giáo. Trong đó bên cạnh yếu tố tín ngưỡng nông nghiệp giữ vai trò cốt lõi thời kỳ này yếu tố Tam giáo giữ một vai trò quan trọng. Đặc biệt trong môi trường xã hội Đàng Trong tâm thức hỗn dung tôn giáo của người Việt tiếp xúc với yếu tố tôn giáo địa phương mang lại cho cầu đảo những nhân tố mới. Bài viết cũng chỉ ra xu hướng quan phương hóa hoạt động cầu đảo và ý nghĩa của nó trong việc khẳng định vai trò thống trị của các chúa Nguyễn. Từ khóa Cầu đảo tín ngưỡng nông nghiệp tam giáo tôn giáo bản địa chúa Nguyễn. 1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề Khi đề cập đến vấn đề thực hành tôn giáo của người Việt các nhà nghiên cứu đều có chung nhận xét người Việt có tâm thức hỗn dung và thờ cúng đa thần. Đặc điểm phổ biến này thể hiện qua nhu cầu cá nhân và trong đời sống xã hội. Như một số ý kiến đã chỉ ra Ở góc độ cá nhân Những người uyên bác nhất kể cả nhà vua một mặt chỉ tuân theo lý trí và tin tưởng vào các kinh điển của Khổng cũng thờ Phật thờ thần và khi cần cũng bói ma xem quẻ1 Ở góc độ xã hội Việc tôn kính đa thần của người Việt tạo thành một sự pha trộn thờ kính đa dạng thờ ông bà tổ tiên nơi thờ tự chính là từ đường hoặc là một bàn thờ đặt ngay trong nhà thờ Phật thì ở chùa thờ thần và các quỉ ma thì ở đình hay am miếu các lễ nghi tà thuật Lão giáo thì ở đền Khổng Tử Viện Nghiên cứu Tôn giáo Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Ngày nhận bài 04 9 2018 Ngày biên tập 10 9 2018 Ngày duyệt đăng 20 9 2018. Trương Thúy Trinh. Những biểu hiện của tâm thức 69 được thờ ở Văn Miếu thờ trời đất thì lập đàn có tường bao quanh vua tại ngôi thì được bái thờ ở bái đình dựng lên ở mỗi tỉnh 2. Tiếp cận từ một góc độ khác nghiên cứu trường hợp thực hành cầu đảo bài .
