Bài viết tiến hành nghiên cứu thu nhận và tinh sạch cellulase có khả năng phân hủy cellulose trong điều kiện mặn, ứng dụng trong sản xuất chế phẩm enzyme xử lý chất thải hữu cơ có độ mặn cao gây ô nhiễm môi trường ven biển hải đảo. | Nghiên cứu khoa học công nghệ NGHIÊN CỨU THU NHẬN VÀ TINH SẠCH ENZYME NGOẠI BÀO CELLULASE TỪ CHỦNG VI KHUẨN ƯA MẶN Bacillus sp. X2 TÔ LAN ANH NGUYỄN KHÁNH HOÀNG VIỆT NGUYỄN VĂN HOÀNG TÔ VĂN THIỆP NGUYỄN THỊ NHUNG 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Tại các vùng ven biển hải đảo nơi có nhiều đơn vị quân đội đóng quân cũng như các vùng dân cư sinh sống tình trạng ô nhiễm suy thoái môi trường đang ngày càng trở nên nghiêm trọng. Chất thải phát sinh từ những hoạt động sinh hoạt sản xuất với hàm lượng các chất hữu cơ cao như cacbonhydrat protein cellulose xylan. thường bị nhiễm mặn khó phân hủy tạo điều kiện cho các sinh vật gây bệnh truyền nhiễm như ruồi bọ chuột nấm phát triển cũng như làm ô nhiễm đất nguồn nước mặt và nước ngầm. Trong đó các hợp chất cellulose lignin cellulose hemicellulose là thành phần khó phân hủy sinh học nhất chiếm khoảng 70 theo khối lượng khô trong chất thải hữu cơ 7 . Cellulose cũng là polyme chủ yếu cấu tạo nên thành tế bào thực vật với cấu trúc dạng bó sợi vũng chắc được xây dựng từ các đơn phân D-glucose liên kết với nhau bằng liên kết β-1 4 glycoside 8 . Để phân hủy cấu trúc bó sợi bền vững này cần có sự kết hợp của 3 loại enzyme cellulase endoglucanase EG exoglucanase CBH và β-D-glucosidase BG 3 6 . Trên thế giới đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về tách chiết tinh sạch cellulase được ứng dụng trong các ngành công nghiệp như sản xuất giấy thức ăn chăn nuôi chất tẩy rửa nhiên liệu sinh học hay enzyme thương mại 1 3 5 . Bên cạnh đó cellulase cũng được bổ sung vào các chế phẩm sinh học xử lý ô nhiễm môi trường giúp cho quá trình phân hủy các chất thải lignocellulose đạt hiệu quả cao đồng thời thúc đẩy sự chuyển hóa vật chất trong tự nhiên. Ở Việt Nam trong thời gian gần đây các nghiên cứu về tinh sạch và biểu hiện enzyme cellulase tái tổ hợp cũng đang được chú trọng nhằm sản xuất lượng lớn cellulase ứng dụng trong các lĩnh vực khác nhau 9 11 . Tuy nhiên nhìn chung các công trình nghiên cứu về cellulase hoạt động trong nồng độ muối cao chưa có nhiều. Vì vậy
