Cùng với sự phát triển đa dạng, không thuần nhất của thơ ca đương đại; sự phức tạp, đa chiều trong quá trình tiếp nhận, đời sống phê bình (thơ) trong mấy thập kỉ gần đây cũng không kém phần sôi động, phong phú. Trong bài viết này, chúng tôi muốn đề cập đến một vài khuynh hướng phê bình thơ cơ bản, từ đó tham chiếu vào sáng tác để hình dung rõ hơn con đường quanh co và không ít ghập ghềnh của một thể loại văn chương trong tiến trình hội nhập. | JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Science. 2010 Vol. 55 N . 5 pp. 14-22 MỘT VÀI KHUYNH HƯỚNG PHÊ BÌNH THƠ TỪ GIỮA THẬP KỈ 80 - THẾ KỈ XX ĐẾN NAY Đặng Thu Thuỷ Đại học Sư phạm Hà Nội 1. Đặt vấn đề Cùng với sự phát triển đa dạng không thuần nhất của thơ ca đương đại sự phức tạp đa chiều trong quá trình tiếp nhận đời sống phê bình thơ trong mấy thập kỉ gần đây cũng không kém phần sôi động phong phú. Trong bài viết này chúng tôi muốn đề cập đến một vài khuynh hướng phê bình thơ cơ bản từ đó tham chiếu vào sáng tác để hình dung rõ hơn con đường quanh co và không ít ghập ghềnh của một thể loại văn chương trong tiến trình hội nhập. 2. Nội dung nghiên cứu . Phác thảo tình hình phê bình thơ từ giữa thập kỉ 80 đến nay Thơ từ sau 1975 đến đầu những năm 1980 chủ yếu trượt theo quán tính của nền thơ kháng chiến. Từ giữa những năm 1980 thơ mới bắt đầu có những chuyển động rõ nét. Đại hội Đảng VI cùng không khí cởi mở của nó là một luồng sinh khí mới thổi mạnh vào đời sống xã hội Việt Nam. Đây chính là một cơ hội vận hội mới cho sự phát triển của đất nước trên mọi lĩnh vực trong đó có thơ và phê bình thơ. Năm 1984-1985 đánh dấu sự ra đời của các tập thơ bài thơ làm xôn xao thi đàn Hoa trên đá Chế Lan Viên Ánh trăng Đánh thức tiềm lực Nguyễn Duy Tự hát Xuân Quỳnh Người đàn bà ngồi đan Ý Nhi . Những hiện tượng thơ này tuy chưa gây được hiệu ứng mạnh mẽ song qua đó các nhà phê bình đã cảm nhận được một hướng tìm tòi mới với giá trị nhân bản quan tâm đến những vấn đề cá nhân riêng tư những vấn đề nhân sinh thế sự khao khát hạnh phúc đời thường sự phức tạp bí ẩn của tâm hồn con người tinh thần dũng cảm nhìn thẳng vào sự thật. Từ năm 1988 ý thức về sự đổi mới thơ dấy lên mạnh mẽ. Những cách tân thể nghiệm không còn lẻ tẻ rời rạc mà đã hình thành thành hệ thống. Trong hai năm 14 Một vài khuynh hướng phê bình thơ từ giữa thập kỉ 80 - thế kỉ XX. 1988 1989 có nhiều tập thơ gây được sự chú ý đặc biệt của công chúng với những luồng dư luận trái chiều Lối nhỏ Dư Thị Hoàn Ngựa biển Hoàng Hưng 36
