Bài giảng "Vật lý đại cương 3: Bán dẫn và máy phát lượng tử" cung cấp cho người học các kiến thức: Dẫn điện của tinh thể bán dẫn, các tính chất ưu việt của laser, laser hồng ngọc, cơ chế bơm - phát xạ cộng hưởng, . | Bμi gi ng VËt lý i c ng T c gi PGS. TS ç Ngäc UÊn ViÖn VËt lý kü thuËt Tr êng H B ch khoa Hμ néi b n dÉn amp M y ph t l îng tö 1. DÉn iÖn cña tinh thÓ b n dÉn Vïng n ng l îng Vïng DÉn Si 4 iÖn tö ho trÞ E g Eg Vïng Ho trÞ n i pi e 2 kT T 0K kBT gt Eg Lç Tr ng th i trèng trong vïng ho trÞ iÒn Çy gÇn hÕt r r εk m h m e v h v e r r Eg ε h ε e k h k e e h gt 0 k 2. B n dÉn t p chÊt Ed Liªn kÕt ång ho trÞ 1 2 2 kT 1 nguyªn tö dïng chung 8 iÖn n N d e tö ho trÞ víi 4 nguyªn tö kh c Si Ge C m ng kim c ng T p thuéc nhãm 5 V DÉn E d As - P as Sb møc donor V Ho trÞ T p thuéc nhãm 3 V dÉn B- B Al Ga In møc Acceptor Ea Ea 1 2 2 kT V Ho trÞ p Na e 3. ChuyÓn Dßng ph t sinh cã Jng cña iÖn tiÕp p-n e tö tõ n - gt p t i hîp víi lç p εF2 Dßng t i hîp cã J nr εF1 h n V - ΔV ε F2 - ε F1 e J ng J nr 0 - Jnr Vngh Jnr 0 .exp -e V kBT - Jng V ngh Jng 0 . Jng Jnr 0 eV ThÕ nghÞch p - n I I 0 . exp 1 ThÕ thuËn p n - kT Jnr Vth Jnr 0 .exp e V kBT Jng Vth Jng 0 . V Jng Jnr 0 HiÖu øng chØnh l u Pin mÆt trêi e p n h- ΔV εF2 - εF1 e - - ChiÕu nh s ng phï hîp lªn chuyÓn tiÕp p-n Lç h vμ iÖn tö e sinh ra. Lç bÞ Èy vÒ bªn tr i thÕ m iÖn tö bÞ Èy vÒ bªn ph i thÕ d ng gt Dßng quang iÖn gt Pin mÆt trêi Ìn iÖn tö 3 cùc K L íi A iÖn p trªn l íi thay æi Ýt - gt sè iÖn tö tõ K- gt A thay æi m nh - gt dßng qua iÖn trë thay æi m nh 4. Transitor E l íi dßng iÖn tö - - C n p n - - IC ΔIC dßng lç dßng dß ΔUBE gt ΔIB IE ΔIE B gt ΔIE -- gt ΔIC IB ΔIB - - IE IB IC víi IB 5. HiÖu øng nhiÖt iÖn - p e T1 lt T2 -- T1 T2 e vμ h khuÕch t n n h sang phÝa bªn kia phô thuéc vμo nhiÖt é Sù xuÊt hiÖn SuÊt iÖn éng do chªnh lÖch nhiÖt é gäi lμ hiÖn t îng nhiÖt iÖn 6. LASER Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation . Ph t x tù nhiªn éc E2 hν E -E 2 1 lËp víi nhau kh ng cã kÕt E1 hîp vÒ pha Þnh h íng vμ é kÝch thÝch ph t x ph n cùc Thêi gian hÖ ë tr ng th i kÝch thÝch Δt h ΔE 10-8 -10-9s E2 . Ph t x c m øng Khi cã hν E -E 2 1 kÝch thÝch tõ bªn ngoμi bøc kÝch thÝch E1 x c m øng cã cïng h íng ph t x cïng tÇn .