Trong điều kiện tỷ lệ che phủ rừng tự nhiên hiện nay chỉ còn 30%, diện tích đất trống đồi núi trọc chiếm gần một nửa diện tích đất tự nhiên; sông ngòi ngắn và dốc, vùng hạ lưu bị chia cắt và khá nông nên mưa lũ đã ảnh hưởng rất lớn đến tình hình biến ñổi các yếu tố thủy văn, ñặc biệt là biến ñổi các hồ chứa nước trên địa bàn, gây ra những hậu quả khôn lường về mặt môi trường sinh thái cũng như đối với hoạt động sản xuất, phát triển bền vững của địa phương. | Khoa ðịa lý - 50 năm xây dựng và phát triển DIỄN BIẾN VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA MƯA LŨ ðỐI VỚI CÁC HỒ CHỨA NƯỚC Ở BÌNH ðỊNH LƯƠNG THỊ VÂN Khoa ðịa lý Trường ðại học Quy Nhơn I. ðẶT VẤN ðỀ Bình ðịnh là một tỉnh Duyên hải Nam Trung Bộ có tọa ñộ ñịa lý từ 13030 vĩ ñộ Bắc ñến 14042 vĩ ñộ Bắc và 108035 kinh ñộ ðông ñến 109020 kinh ñộ ðông. Tổng diện tích tự nhiên của tỉnh là 6025 6 km2 phía Bắc giáp tỉnh Quảng Ngãi phía Nam giáp tỉnh Phú Yên phía Tây giáp tỉnh Gia Lai phía ðông giáp biển ðông với ñường bờ biển dài 134km. Bình ðịnh có diện tích núi ñồi chiếm ñến 70 diện tích tự nhiên của lãnh thổ. ðịa hình nhìn chung là cao dốc phức tạp và bị chia cắt mạnh. Hướng dốc chính của ñịa hình nghiêng từ Tây sang ðông với nhiều nhánh núi từ ðông Trường Sơn ñâm ra tận biển ñã chia cắt ñồng bằng ven biển vốn ñã nhỏ hẹp và kém phì nhiêu của tỉnh thành những ô nhỏ hẹp riêng biệt. Bình ðịnh là vùng có lượng mưa lớn gt 2200mm năm và tập trung theo mùa. Trong ñiều kiện tỷ lệ che phủ rừng tự nhiên hiện nay chỉ còn 30 diện tích ñất trống ñồi núi trọc chiếm gần một nửa diện tích ñất tự nhiên sông ngòi ngắn và dốc vùng hạ lưu bị chia cắt và khá nông nên mưa lũ ñã ảnh hưởng rất lớn ñến tình hình biến ñổi các yếu tố thủy văn ñặc biệt là biến ñổi các hồ chứa nước trên ñịa bàn gây ra những hậu quả khôn lường về mặt môi trường sinh thái cũng như ñối với hoạt ñộng sản xuất phát triển bền vững của ñịa phương. II. DIỄN BIẾN MƯA LŨ TRÊN CÁC LƯU VỰC SÔNG Ở BÌNH ðỊNH Các sông trong tỉnh ñều bắt nguồn từ những vùng núi cao thuộc sườn phía ðông dãy Trường Sơn nơi xuất phát từ những tâm mưa lớn ở thượng lưu bờ sông bám sát vào các dãy núi nên ñộ dốc rất lớn lũ lên rất nhanh thời gian truyền lũ ngắn. Còn ở vùng hạ lưu lòng sông rộng và nông có nhiều luồng lạch mùa lũ nước tràn ngập mênh mông gây ngập úng dài ngày vì các cửa sông nhỏ lại bị các công trình che chắn nên thoát lũ kém mùa cạn nguồn nước nghèo nàn sông khô kiệt. 1. Các hệ thống sông chính Bình ðịnh có 4 hệ thống sông chính - Sông Kôn Là sông lớn nhất