Nhận thức và khám phá tận cùng bản thân mình trên tất cả các phương diện là một trong những nhu cầu và cũng là nguồn cảm hứng chưa bao giờ ngừng lại của con người. Trong phạm vi bài viết khoa học này,hướng sự quan tâm vào ẩn dụ ý niệm về thời vận mà trong đó màu sắc là một ý niệm nguồn đã ánh xạ sang miền đích thời vận được người Việt tri nhận. | TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Trường Đại học Khoa học ĐH Huế Tập 16 Số 3 2020 ẨN DỤ Ý NIỆM VỀ THỜI VẬN TRONG TIẾNG VIỆT NHÌN TỪ MIỀN NGUỒN MÀU SẮC Nguyễn Thị Liên Trường Đại học Phú Yên Email ngoclienpy@ Ngày nhận bài 11 11 2019 ngày hoàn thành phản biện 18 12 2019 ngày duyệt đăng 02 4 2020 TÓM TẮT Nhận thức và khám phá tận cùng bản thân mình trên tất cả các phương diện là một trong những nhu cầu và cũng là nguồn cảm hứng chưa bao giờ ngừng lại của con người. Ẩn dụ ý niệm dưới góc nhìn của ngôn ngữ học tri nhận là một trong những hình thức ý niệm hóa một quá trình tri nhận có chức năng biểu hiện và hình thành những ý niệm mới. Trong đó ẩn dụ ý niệm về thời vận được sử dụng như một công cụ để nhận thức về con người. Trong phạm vi bài báo khoa học này chúng tôi hướng sự quan tâm vào ẩn dụ ý niệm về thời vận mà trong đó màu sắc là một ý niệm nguồn đã ánh xạ sang miền đích thời vận được người Việt tri nhận. Từ khóa Ẩn dụ ý niệm biểu thức ngôn ngữ màu sắc thời vận miền nguồn miền đích. 1. MỞ ĐẦU Lịch sử nghiên cứu ngôn ngữ ghi nhận các hướng tiếp cận ẩn dụ từ nhiều góc độ khác nhau. Từ góc độ ngôn ngữ học tri nhận ẩn dụ được nhìn nhận là sự ánh xạ tinh thần phản ánh phương thức tư duy sáng tạo của con người. Ẩn dụ thâm nhập khắp nơi trong cuộc sống hàng ngày không chỉ trong ngôn ngữ mà còn cả trong tư duy và hành động 7 tr. 3 . Theo đó nhờ phương thức ẩn dụ con người nhận biết thế giới vật chất và tinh thần. Nghiên cứu cơ chế chuyển đổi ý niệm các nhà nghiên cứu ngôn ngữ học tri nhận đã chỉ ra cơ chế tri nhận của ẩn dụ ý niệm gồm miền nguồn và miền đích là sự chiếu xạ giữa một miền nguồn có tính vật chất cụ thể lên một miền đích có tính trừu tượng. Việc lựa chọn cặp nguồn đích cụ thể nào lại được quyết định thông qua cơ sở trải nghiệm. Nói tóm lại về bản chất ẩn dụ cho phép chúng ta hiểu đối tượng tương đối trừu tượng hoặc đối tượng phi cấu trúc hóa thông qua đối tượng cụ thể hơn hoặc ít ra thông qua đối tượng đã được cấu trúc hóa cao hơn 1 . Ứng dụng lý
