Thờ cúng Thành hoàng làng là tín ngưỡng phổ biến ở các làng xã người Việt. Thành hoàng của các làng Việt cổ không chỉ là vị thần bảo vệ thành và hào của làng, mà còn là người có công với dân, với nước trong các cuộc kháng chiến đánh đuổi giặc ngoại xâm hoặc là người có công lập ra làng hay truyền dạy một nghề nào đó cho dân làng . | NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI BA VỊ THÀNH HOÀNG THỜI LÝ TRÊN ĐẤT THỌ XUÂN QUA TƯ LIỆU THẦN TÍCH ThS. Lê Xuân Sơn1 Tóm tắt Thờ cúng Thành hoàng làng là tín ngưỡng phổ biến ở các làng xã người Việt. Thành hoàng của các làng Việt cổ không chỉ là vị thần bảo vệ thành và hào của làng mà còn là người có công với dân với nước trong các cuộc kháng chiến đánh đuổi giặc ngoại xâm hoặc là người có công lập ra làng hay truyền dạy một nghề nào đó cho dân làng. Thọ Xuân là vùng đất lịch sử đất quý hương của triều đại Hậu Lê vậy nên việc xuất hiện và tồn tại các vị Thành hoàng làng có công trạng với nhân dân và các triều đại phong kiến là vấn đề mà chúng tôi muốn tìm hiểu đặc biệt là ba vị Thành hoàng làng thời Lý trên vùng đất này. Từ khóa Thành hoàng làng thời Lý Thọ Xuân. 1. Đặt vấn đề Thọ Xuân là vùng đất có bề dày lịch sử văn hóa là quê hương của nhiều danh nhân hào kiệt đặc biệt là vùng đất phát tích của hai vương triều Tiền Lê và Hậu Lê. Trong bài viết này tác giả bàn đến ba vị thần Thành hoàng làng thời Lý được người dân Thọ Xuân thờ phụng qua đó thấy được đóng góp của vùng đất Thọ Xuân đối với công cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước thời kỳ này. Vua Lý Thái Tổ sau khi lên ngôi với những quyết sách trị vì đúng đắn không chỉ đưa đất nước ra khỏi khó khăn từ cuối thời Tiền Lê mà với tầm nhìn của bậc đế vương đã tạo nên cuộc dời đô vĩ đại từ kinh đô Hoa Lư ra đất Thăng Long Hà Nội năm 1010. Để đảm bảo sự cai quản thống nhất của triều đình đối với những vùng đất xa xôi như Ái Châu nhà Lý thi hành chính sách ràng buộc lỏng lẻo đồng thời sử dụng quan lại là người địa phương để thiết lập chế độ cai quản. Chính vì vậy thời Lý xứ Thanh đóng góp cho triều đình không ít danh tướng được sử sách lưu danh như Đào Cam Mộc Lê Phụng Hiểu Nguyễn Tuyên Những vị Thành hoàng được giới thiệu trong bài viết gồm Lương Công Đoán Lý Kim Ngô và Lê Phụng Hiểu hiện đang được thờ phụng trên vùng đất Thọ Xuân đã góp phần khẳng định sự đóng góp của người dân nơi đây cho công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước thời
